Ғылыми бағыттардың тақырыптары:
- Гетерогендік теориясы ядерлі геофизика есептеріне қолданылады. Ол әртүрлі пайдалы қазбалардың сапасын бағалаудың дәлдігін арттыруға мүмкіндік береді.
- Гамма-аннгиляционды әдіс тау жыныстары мен рудалардың заттық құрамын зерттеудің жаңа әдісі.
- Мұнай және газ ұңғыларын зерттеудің компьютерлік әдістемелері.
- Рудаларды геофизикалық талдау үшін магнитті және ядерлі-геофизикалық әдістермен теоретикалық және экспериментальды сараптау.
Кафедра көптеген жылдар аралығында жоғары мектеп мәселелері бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізуіп келеді. Кафедра оқытушылары халықаралық ғылыми-зерттеу конференцияларына белсене қатысады. Жыл сайын бірнеше студенттік ғылыми зерттеу жұмыстары НИРС республикалық конкрусына жіберіледі.
Кафедрада жасалған:
— Қазақстан және Оңтүстік Орал қара металл кеніштерін жинақтап геофизикалық зерттеу бөлшекті эксплуатациялық барлау кезеңінде тұр.
— Отын-металлургиялық шикізаттың сапасын және құрамын ядерлі-геофизикалық бақылаудың ғылыми-әдістемелік негіздері.
— Коллекторларды белгілеудің әдістемелері, геофизикалық зерттеу нәтижелері бойынша Каспий маңы ойпатының шығыс бортының шөгінді жыныстарының коллекторлық құрамын бағалау.
Корпаративті университет. Коперативті Университет ауқымы бойынша ГФ және Г кафедрасының мына өндіріс орындарында — АҚ «Казпромгеофизика» (Алматы қ.), ҚФ АҚ «АзимутЭнерджиСервисез» ( Қарағанды қ.), ЖШС «Центргеоланалит» (Қарағанды қ.), УГТУ – УПИ ( Екатеринбург қ.), геофизика Институты УрО РАН (Екатеринбург қ.) бес филиалы бар.
«Центрпромгеофизика» ЖШС Қазақстан Республикасының бұрынғы Геология министрлігінің кәсіпорындарының негізінде құрылған. Бұл кәсіпорынның негізгі бағыты мұнай және газ өндіруші өнеркәсіп орындарына ұңғыларды геофизикалық зерттеу жұмыстарын іске асыру.
«Центрпромгеофизика» ЖШС Қазақстанның бұрынғы каротажды ұйымдарының бірі, ұңғыларда геофизикалық жұмыстар жүргізу үшін барлық қажетті құрал-жабдықтармен қамтылған. Жоғары білікті мамандар Қазақстанда да және шет елдерде де аса бай жұмыс тәжірибеге ие. Олар Вьетнамда, Йеменде, Эфиопияда, Афганистанда, Монғолияда жұмыс жасаған.
Қазіргі уақытта каротажды жұмыстар келісімшарт бойынша әртүрлі типті ұңғыларда (параметрлік, іздеу, мұнай және газға барланған, эксплуатациялы, суға арналған ұңғылар, экологиялық жағдайды бақылау ұңғылары, жер асты газ жағдайын бақылау ұңғылары және т.б) іске асырылады.
Компания саясаты – жаңа құрал-жабдықтарды сатып алу, өндіріс технологиясын жетілдіру, мамандардың квалификациясын үздіксіз артыру.
«Центрпромгеофизика» ЖШС Қарағанды Техникалық университетінің негізінде құрылған Қазақстандағы алғашқы корпоративті университеттің құрамына кіреді. Ол өнеркәсіптің стратегиялық дамуының оның адам ресурстарымен байланыстыратын механизм болып табылады.
«Центрпромгеофизика» ЖШС білікті мамандарымен бірге ГФ және Г кафедрасының профессор-оқытушылар құрамымен, студенттермен, магистранттармен ғылыми-зерттеу жұмыстары іске асырылады.
Жыл сайын «Центрпромгеофизика» ЖШС да «Геология және пайдалы қазбалар кеніштерін барлау» мамандығы бойынша студенттерге және магистранттарға оқу, өндірістік және дипломға дейінгі практикалар, сондай-ақ ГФ кафедрасының профессорлық-оқытушылық құрамы үшін тәжірибелер өткізіледі.
«АзимутГеология» ЖШС бұрынғы СССР-ғы ПГО «КазГеофизика» және Қазақстанның геологобарлау бөлімінің негізгі өнеркәсіптерінің түлегі болып саналады.
2006 ж «АзимутГеология» ЖШС Ресей және ТМД-да жер бетіндегі мұнай сервисінің озықтарының бірі «ИНТЕГРА» компания топтарының құрамына кірді.
Оның құрамында бұрғылау облысында, мұнай және газ ұңғыларын толық және ағымды жөндеу жұмыстарына бағдарланған 80-нен астам компаниялар бар.
«Азимут Энерджи Сервисез» АҚ қарағанды филиалы («АзимутГеология» ЖШСҚФ) Қазақстанның минералды-шикізат бизнесінде геолог-геофизикалық кең ауқымды жұмыстарды жүзеге асыратын құрылған уақыты бойынша алғашқы жеке кәсіпорын.
Қарағанды филиалының әрекет ету аймағының өз ерекшелігі бар, ол оны компанияның басқа құрылымдық бөліктерінен ерекшелейді. Ең алдымен, бұл ерекшеліктер филиалдың қатты пайдалы қазбаларды өндірумен айналысатын мекемелердің қажеттіліктерін қанағаттандыруда байқалады (бірақ көмірсутек шикізатының кеніштерін іздеу және барлау сұрақтары «АзимутГеология» ЖШС ҚФ жургізілетін жұмыстар қатарында негізгі рөлді атқарады).
«АзимутГеология» ЖШС ҚФ сондай-ақ геофизика және геолгия кафедрасының өндірістік практикасының базасы болып табылады және жыл сайын студенттерді ҚАРМТУ-да өтетін пәндер бойынша тәжірибелер алу үшін өндірістік практикадан өтуге қабылдайды.
«Центргеоланалит» ЖШС озық техникамен жабдықталған және білікті мамандармен негізделген минералды шикізатты зерттеуде ерекше тәжірибеге ие.
Жарты ғасырлық тарихы бар зертхана әр түрлі геологиялық обьектілерді зерттеуде бай тәжірибеге ие.
Минералды шикізаттың жинақтап талдап зерттеуде іске асырылады:
— Химиялық және физико-химиялық зерттеулер;
— темір, марганец, вольфрам, молибден, полиметалды рудаларды фазалық талдау;
— 16, 32, 40 элементтеріне атом-эмиссионды талдау; 20 элементіне сандық;
— пробирлі-гравиметриялық және пробирлі-атом-абсорбциялық талдау;
— табиғи жерасты, беттік, минералды, тұщы, ағымды сулардың және ерітінділердің гидрохимиялық талдау;
— емдік кірлерді толық физико-химиялық талдау (сульфидті-саздық): консистенция, су құрамы, көлемдік салмағы, жабысқақтық, жылуөткізгіштік, жылусиымдылық, жылужібермеушілік қасиеттері және т.б.
«Центргеоланалит» ЖШС-ның мамандарымен әр түрлі типті рудалардың және техногенді түзілімдердің қасиеттерін технологиялық зерттеу жүргізіледі; қайта өңдеу және байыту жеке технологиялық схемалары жасалады; бактериалды аршу, флотация, магнитті, электромагнитті және гравитациялық сепарация бойынша зерттеулер жүргізіледі.
Кәсіпорынның Қарағанды қ. үш өндірістік базасы бар,оларда келесі бөлімдер орналасқан:
— аналтикалық зерттеулер зертханасы;
— физикалық зерттеулер әдістерінің зертханасы;
— көмір, мұнай және газды зерттеу зертханасы;
— инженерлі-геологиялық зерттеулер зертханасы;
— технологялық зерттеулер зертханасы;
— экологиялық топ;
— сынама дайындау цех-ы;
— механикалық ұйым;
— метрология, стандарттау және сертификациялау ұйымы.
ҚарМТУ және «Центргеоланалит» ЖШС-ның ғылыми-теникалық жұмысы 2005ж бастап іске асырылып келеді. Нұрқазған карьерінің тау жыныстарының зерттеулері жүргізілген. Жұмыстар ГОСТ 21153 талаптарына сәйкес іске асырылған. Біросты сығуда, біросты созылуда және тау жыныстарынң деформациялық сипаттамалары анықталған. Сондай-ақ тау жыныстарының нағыз тығыздық, орташа тығыздық, ылғалдылық, кеуектілік, суөткізгіштік сияқты физикалық қасиеттері анықталған болатын. Жүргізілген жұмыстар нәтижесінде карьер борттары анықталды.
2008-2009 жж шаруашылық келісімшарт жұмыстары аумағында «Солтүстік Қазақстанда алтынполиметалдарды геофизикалық әдістермен аумақты болжау» тақырыбында ғылыми-зерттеу жұмыстары жүргізілді және халықаралық конференцияларға бірнеше біріктірілген баяндамалар құрастырылған.
Болашақта«АзимутГеология» ЖШС және ҚарМТУ шаруашылық келісімшарт негізінде біріккен ғылыми-техникалық жұмыстардың практикасының жалғасы жоспарланған.
Қызыл Ту Орденді геофизика институты СССР ҒА президиуымының шешімімен 10.01.1985 ж УФАН СССР тау-кен-геология институтының геофизика бөлімінің негізінде Оралда геофизикалық зерттеулерді дамыту мақсатында, жалпы теориялық, сынақ және дала зерттеулерінің мәселелерін талдау бойынша құрылған.
Қазіргі уақытта бұл Оралдағы геофизикалық зерттеулердің, Москвадан Новосибирскіге дейінгі ірі орталығы.
Ғылыми зерттеулердің негізгі бағыттары:
Құрылым заңдылықтарын, жер қыртысының және жоғары мантияның динамикасын геолого-геофизикалық мәліметтер негізінде зерттеу; геофизикалық өрістерді зерттеу, болжау, руда және басқа типті пайдалы қазбаларды, жер сілкінуді болжау, ресурстысақтау технологиясын жетілдіру, ортаның экологиялық жағдайының мониторингін, болжау мақсатында геофизикалық әдістер мен жиынтықтарды құру және жетілдіру; терең және аса терең ұңғымалар үшін геофизикалық жабдықтарды және автоматтау жинақтарын құру, жіберу, мәліметтерді өңдеу және сақтау.
Институт құрамында сейсмоэлектромагнитті зерттеулер және «Арти» геофизикалық обсерватория, магнитті және иносфералық станциялар сияқты 8 зертхана бар.
Институт жұмыскерлері халықаралық ғылыми шараларға қатысады. Токий университеті мен Жер сілкінулерді зерттеудің ұлттық орталығымен (Тайнань қ., Тайпсий қ.) бірігіп жұмыс істеу жайлы келісімшарттар жасалған.
Институт Мюнхен Университетімен Оралда палеомагнитті зерттеулер бойынша экспедициялық жұмысар жүргізді.
Институт өз ұсыныстарын шет елдерде де енгізеді. Геофизика институтының ұсыныстарының негізінде радонның кеңістікті-уақыт мониторингінің негізінде тектоникалық жер сілкінісіне дайындық үрдісі жайлы Солтүстік Тянь-Шаньда үлкен тәжірибе жүргізілді. Тәжірибеге Қырғыстанның Сейсмология Институты және Қырғыз-Орыс Славяндық университеті қатысты.
Терең және өте терең ұңғылардағы магнитті каротаждың аппаратурасы және әдістемесі тек Қазақстанда ғана емес, сондай ақ Украинада да қолданылады.
2. ПОҚ ғылыми қызметі
Соңғы үш жылда ГФ кафедрасында келесі шаруашылық шарттар тақырыбтары орындалды:
1. № 08.06.01 шарт – КФ АО «Азимут Энерджи Сервисез» бен бірлесіп ғылыми зерттеу жұмыстарын орындау – «Локальное прогнозирование золото-полиметаллического оруденения геофизическими методами в Северном Казахстане» – 1 020 000тг (2009 ж. есеп қорғалумен аяқталды ).
2. № 123 шарт – АО «Казпромгеофизика» мен бірлесіп КПГФ ғылыми зерттеу жұмыстарын орындау – «Изучение фильтрационно-емкостных свойств коллекторов неокомского горизонта месторождения Жангурши» – 2 000 000тг (қаржыландыру 2012ж ауыстырылды ).
Кафедра ПОҚ Корпоративты Университет мұшелерімен бірлесіп келесі тақырыбтар бойынша ғылыми – зерттеу жұмыстарын орындауды жоболады:
1. Алтын-полиметалдық типті кен орындарының жынысы мен рудасының физикалық қасиеттерін зерттеу;
2. Мұнай ұңғымаларының зерттеуде жыныстың сыйымдылық және коллекторлық қасиеттерін кешенді зерттеу;
3. Қалдық және ағымдағы мұнайқаныққандылықтығын белгілеуде ядролы – геофизикалық әдістер әдістемесін үйлесімдеу;
4. Қазахстанның әр түрлі мұнай және газ кен орындарының өнімділігінің корреляциялық үлгісін жасау;
5. Пайдалану барлауда және ары ғарай өндеу сатысында минералды шикізат сапасын геолого-геофизикалық бақылау;
6. Тау-кен өндірісінің технолого-геологиялық ортаның жағдайын компьютерлік бақылау жүйесін орнату оның ішінде шикізат сапасын бақылау үшін автономдық жүйе;
7. Іздеу және барлау, тау-кен жұмыстарын жүргізу, қазу және өндеудің барлық сатысында минералды шикізат сапасын геофизикалық бақылау үшін қурал және жүйе жасау;
8. Минералды шикізатты өндеу үшін инновациялық технологиялар жасау оның ішінде энергетикалық, дәстүрлі емес түрлер және техногендік кен орындар.
Соңғы үш жылда ГФ кафедрасының мұшелері 45 ғылыми конференцияларға қатысты. 70 баяндаманың тезистары басп шығарды, 10 мақала оның ішінде 1 мақала импакт-факторлы басылымда.
Көлемі 48 б.б: в 2008 ж. – 15 б.б., ғылыми жұмыстар басылып шығарылды, оның ішінде мемлекеттік тілде 2,0 б.б.), в 2009 ж. – 15 б.б. оның ішінде мемлекеттік тілде 1,5 б.б.), және 2010 ж. – 18 б.б. п.л. в оның ішінде мемлекеттік тілде 2,0 б.б.).
Есеп беру мерзім ішінде 2 кандидаттық диссертация қорғалды (Пак Д.Ю., Пузеева М.П.). Жыл сайын магистрлық диссертациялар қорғалады .
3. Студенттердің ғылыми қызметі.
Жоғарғы курс студенттері кафедрада ғылыми-зерттеу жұмыстарын орындау үшін кіргізіледі. Нәтижелері жыл сайын ЖОО аралық аймақтық студенттік ғылыми-тәжірибелік конференцияларда баяндалады. Ол конференцияларға дайындалды 2008 ж. –36 баяндама (25 студент), 2009 ж. – 42 баяндама (38 студент), 2010 ж. – 48 баяндама (36 студент) баяндама тезистары басылып шығарылды.
Кафедрада студенттер мен магистранттар үшін 5 ғылыми ұйым құрастырылды. Кафедра денгейінде олимпиада үйымдастырылып өткізіледі.Кафедра студенттері жыл сайын Республикалық олимпиадаларға қатысады. Студенттердің СҒЗЖ республикалық байқауларға қатысуы ұйымдастырылады: студенттер жұмыстарының Республикалық байқаудың жоо ішіндегіна сатысына жыл сайын 10 астам жұмыстар ұсынылады
Кафедраның ғылыми тақырыбтары және Корпоративті Университет бойынша шығару жұмыстары дайындалыи орындалады.
Студенттер және магистранттар мен бірлесіп жыл сайын кафедралық ғылыми семинарлар өткізіледі. Жыл сайынғы «Студент және ғылыми-техникалық прогресс» студенттік ғылыми конференциясына мамандықтың студенттері 10-15 баяндама ұсынады, жәнеде студенттердің оқытушылары мен бірлескен даяндамалар басылып шыңарылады.
«Геофизика» кафедрасында келесі бағыттар бойынша ғылыми-зерттеу ұйымдар ұйымдастырылды:
1) ҰГӘЗ нәтижелерін түсіндіру (жетекші. ғ.т.к., доц. Пономарева М. В.);
2) Ядеролы геофизика (жетекші. ғ.т.к.,. Пак Ю. Н., ғ.т.к.,, доц. Пак Д. Ю.);
3) Дала геофизикасының әдістері (жетекші. ғ.т.д., проф. Портнов В. С., Парафилова Р.У.);
4) Геофизикалық құралдар (жетекші. ғ.т.к., доц., Боченин Ю. В.).
4. Студенттердің және оқытушылардың ғылыми-зерттеу жұмысының жоспарлары
5. Инновациялық жобаларды дайындау және коммерцияландыру нәтижелері туралы есеп беру.
1) Тақырыб атауы: «5В070600 мамандығы студентерінің дердес жұмыстарын ұйымдастыру»
Орындалудың негізі: Ынтамалы ғылыми-зерттеу жұмыс
Ғылыми жетекші: Пономарева М.В.
Негізгі нәтижелер: «5В070600 мамандығы студентерінің дердес жұмыстарын ұйымдастыру» бойынша әдістеме құрастыру үшін, материалдар жиналып анализ өткізілді
Зерттеулердің нәтижелері кафедра отырысында қарастырылды және ғылыми-тәжірибелік конференцияларда 3 баяндама ішінде көрсетілді.
2) Байқап көру үшін магниттік және ядролы-физикалық әдістердің қолдануының теоретикалық негіздеуін әбден жетілдіру.
Орындалудың негізі: Ынтамалы ғылыми-зерттеу жұмыс
Ғылыми жетекші: Портнов В. С. проф, ғ.т.д.
Негізгі нәтижелері: Васильковское кен орынының кенінің қасиеттерін зерттеу.
Зерттеулердің нәтижелері кафедра отырысында қарастырылды және 1 магистрлық диссертация, 2 дипломдық жоба дайындалып қорғалды, ғылыми-тәжірибелік конференцияда 2 баяндама ұсынылды.
3) Геофизикалық әдіспен қорлардың санын математикалық әдістерін даярлау
Орындалудың негізі: Ынтамалы ғылыми-зерттеу жұмыс
Ғылыми жетекші: Боченин Ю. В., доц., ғ.т.к. Парафилова Р. У. аға оқыт.
Негізгі нәтижелері: кеннің қасиеттерін геофизикалық зерттеу негізінде пайдалы қазбалар қорының санын математикалық әдістері дайындалды.
Зерттеулердің нәтижелері кафедра отырысында қарастырылды және ғылыми-тәжірибелік конференцияларда 4 баяндама ішінде көрсетілді
4) Шикізат материалдарын өндеу және қазу процессін геофизикалық әдіспен басқаруын алдын ала бағалауын өткізу.
Орындалудың негізі: Ынтамалы ғылыми-зерттеу жұмыс
Ғылыми жетекші: Пак Ю. Н. проф., ғ.т.д.
Негізгі нәтижелері: Зерттеулердің нәтижелері кафедра отырысында қарастырылды және 1 магистрлық диссертация, 3 дипломдық жоба дайындалып қорғалды, ғылыми-тәжірибелік конференцияда 2 баяндама ұсынылды.
Оқу барысында инициативты студенттер, кафедрадағы дүргізілетін ғылыми зерттеулерге қатыстырылады.
Ғылыми зерттеу нәтижелері жыл сайын курстық (18 жұмыс), дипломдық (11жұмыс) және магистрлық жұмыс (3 магистлық диссертация) дайындалу барысында қолданылады.