Ғылым

«Химия және химиялық технология» кафедрасы

Әбілқас Сағынов атындағы ҚарТУ-дың «Химия және химиялық технологиялар» кафедрасының студенттері ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігінің III дәрежелі дипломдарымен марапатталды

Қазақстан-Британ техникалық университеті «Органикалық заттардың химиялық технологиясы» бөлімі бойынша 2023-2024 жылдарға арналған студенттердің ғылыми-зерттеу жұмыстарының жыл сайынғы республикалық байқауының II кезеңін қорытындылады.

Студенттердің ғылыми жұмыстарын қарастыра отырып, Химиялық Инженерия Мектебінің конкурстық комиссиясы студенттердің бірнеше ғылыми-зерттеу жұмыстарын марапаттауға ұсынды. Олардың арасында Әбілқас Сағынов атындағы ҚарТУ студенттерінің жұмыстары да бар.

ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігінің III дәрежелі дипломымен «Химия және химиялық технологиялар» кафедрасының 2 курс студенттері Азалия Божаева мен Нұрсұлтан Жиенбаев марапатталды. Ғылыми жетекшісі — х.ғ.к., қауымдастырылған профессор, «Химия және химиялық технологиялар» кафедрасының меңгерушісі Алтынарай Такибаева.

Студенттерімізді және олардың жетекшісін жеңістерімен құттықтаймыз! Оларға табыс пен жаңа жеңістер тілейміз!

Қазіргі уақытта студенттер Азалия және Нұрсұлтан (ОП 6В07110 – Органикалық заттардың химиялық технологиясы) Польшада (Здуново с.) халықаралық өндірістік тәжірибеден өтуде.

2023-2024 оқу жылындағы СҒЗЖ байқауының II кезеңінің қорытындысы бойынша., 6В07205 «пайдалы қазбаларды байыту»ББ студенттері марапатталды:

І дәрежелі диплом Несіпжан Әмірлан Дулатұлы., Рысбеков Нұрдос Ерболұлы «Жаңа реагенттерді қолдау арқалы сульфидті Кейп кендірін флотациялау», жетекшілері Омарова Надежда Какибаевна, Шерембаева Рымкеш Тюлюхановна – Әбілқас Сағынов атындағы Қарағанды техникалық университеті

II дәрежелі ДИПЛОМ Сәрсен Ақнұр Ернұрқызы., Шаймерденов Темірлан Мергенұлы» Тотықтырғыш-тотықтырғыш қасиеттеріне иеагенттердің селективті флотациясына әсері», жетекшілері Әкімбекова Бақыт Базылқызы., Қарилхан Айдынгүл. — Әбілқас Сағынов атындағы Қарағанды техникалық университеті.

ІІІ дәрежелі диплом Сембекова Ақмаржан Темірғамықызы., Төлеубаев Әлішер Берікұлы «аралас сульфидті-тотыққан мыс кендерін өңдеу кезінде флотациялық процесті басқаруды оңтайландырудың заманауи технологиялары», жетекшісі Тастенова Фатима Нұржанқызы — Әбілқас Сағынов атындағы Қарағанды техникалық университеті.

x12x12
x13x13
x11x11

Әбілқас Сағынов атындағы картаның өкілі-Алтынарай Такибаева ҚР Ғылым және жоғары білім министрінің қатысуымен өткен ғылыми-инновациялық Хакатонға қатысты

2024 жылғы 1 шілдеде «металлургиялық кәсіпорынның ғылыми-технологиялық дамуы» ғылыми-инновациялық хакатоны басталды. Ол алғаш рет Қазақстанда «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС платформасында ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігімен бірлесіп өткізіледі.

Хакатонның ашылуында ҚР Ғылым және жоғары білім министрі Нұрбек Саясат сөз сөйлеп, өз сөзін «ҒИ — Хакатон-ғылымды коммерцияландыру форматы»тақырыбына арнады.

«Қазақмыс корпорациясы» ЖШС Вице-президенті Сәкен Шаяхметов қатысушылардың назарына «ҒИ-Хакатон – Қазақмыстың 2024-2025 жылдарға арналған даму перспективалары»атты баяндамасын ұсынды.

ҒИ-Хакатонның модераторы ретінде forced болжау саласындағы маман, «мұнай-газ, энергетика және металлургия салаларындағы жаңа кәсіптер атласы» жобасының жетекшісі Олег Мецик сөз сөйледі.

Хакатонға қазақстандық ҒЗИ мен ЖОО – ның 30 өкілі «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС-нің 15 сарапшысымен бірлесіп қатысты, олардың арасында Абылқас Сағынов атындағы картаның өкілі — «Химия және химиялық технологиялар» кафедрасының меңгерушісі, Х.ғ. к., қауымдастырылған профессор Алтынарай Такибаева да лайықты орын алды.

Хакатон алты жұмыс тобы бойынша өткізіледі, олардың әрқайсысы белгілі бір тақырыпқа назар аударады.

Алтынарай Такибаева т.ғ. д., профессор, меңгерушімен бірге ғылыми топтың 1-ші тобының жұмысына қатысты. лаб. «металлургия және байыту институты» АҚ Сергей Квятковский; PhD докторы, Satpaev University металлургия және байыту кафедрасының қауымдастырылған профессоры Игорь Мотовилов; т.ғ. к., «металлургия және байыту институты» АҚ жетекші ғылыми қызметкері Дулатбек Тұрысбеков; PhD докторы, Д. ШҚТУ қауымдастырылған профессоры. Серікбаева Меруерт Әділханова. Ғылыми топ командасының модераторы т.ғ. к., доцент, «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС КБК байыту Басқармасының ҒЗЖ бөлімінің бастығы Гүлнар Каткеева болды.

Әбілқас Сағынов атындағы КарТУ  кәсіпорындармен ынтымақтастықты жүзеге асырудағы маңызды буын мәртебесін тағы да бекітті.

c14c14
c11c11
c12c12
c13c13

Қазіргі уақытта кафедрада Химия және  химиялық технологиялар» кафедрасының профессоры Ибраев М.К. жетекшілігімен «Кең ауқымды биологиялық белсенділікке ие кейбір алкалоидтардың жаңа гетероциклді туындыларын синтездеудің тиімді әдістерін жасау» бастамалық тақырыбы жүргізілуде.

Жұмыстың мақсаты – биологиялық әсер ететін табиғи заттар негізінде құрамында азот бар гетероциклді қосылыстарды синтездеудің тиімді әдістерін жасау.

Жұмыстың нәтижелері және олардың жаңалығы классикалық синтез, микротолқынды және ультрадыбыстық активтендіру, сонымен қатар синтезделген заттардың компьютерлік биоскрининг жағдайында пиразолин және оксазолин туындыларын алу әдістері мен синтезінің оңтайлы шарттарын әзірлеуде. Потенциалды биологиялық белсенді азолдарды алудың әзірленген әдістері жаңа биологиялық белсенді заттарды игеру және осы қосылыс кластарын синтездеуде практикалық қолдану үшін ұсынылады.

Органикалық заттардың химиялық технологиясы бағыты бойынша кафедра гранттық жоба аясында ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізеді:

  1. «Бактерияға қарсы, қабынуға қарсы және антиоксиданттық әсері бар табиғи заттар негізінде азолды қосылыстарды синтездеудің тиімді әдістерін жасау» (Ғылыми жетекшісі: х.ғ.к. Рахимберлинова Ж.Б.)

Сәйкестік

Осы уақытқа дейін табиғи қосылыстардың, атап айтқанда алкалоидтардың құрылымына азолды гетероциклдерді енгізу үшін синтездің химиялық әдістері туралы мәліметтер аз, бұл жаңа биоактивті қосылыстарды іздеу үшін оларды зерттеудің өзектілігі мен болашағын анықтады.

Жобаның мақсаты

Жаңа емдік қасиетке ие, бактерияға қарсы, қабынуға қарсы және антиоксиданттық әсерлері бар табиғи заттар негізінде азолды қосылыстарды синтездеудің тиімді әдістерін жасау, сонымен қатар олардың құрылымын толық орнату және PASS бағдарламасы арқылы синтезделген қосылыстарды биоскринингтен өткізу.

Күтілетін және қол жеткізілген нәтижелер

Цитизин алкалоидтары мен биогенді аминдер негізінде азол туындыларын алу әдістері мен синтезінің оңтайлы шарттары жасалды. Цитизин алкалоидтары мен биогенді аминдер морфолин мен пиперидин негізінде пиразолдар мен оксазолдарды алу және олардың химиялық модификациялау әдістері әзірленді. Олардың түзілу реакцияларының ықтимал механизмдері зерттелді, жаңа қосылыстардың құрылымы анықталды. Жаңа синтезделген заттардың биоскринингі жүргізілді.

Микротолқынды және ультрадыбыстық активтендірудің классикалық синтезі жағдайында алкалоид цитизиннің оксозолин туындыларын алу әдістері мен синтезінің оңтайлы шарттары әзірленді, құрылымы мен биологиялық белсенділігі белгіленді. Оксазол туындылары цитизин алкалоидының және биогенді аминдердің алынған аминоспирт туындыларын гетероциклизациялау арқылы алынды. Синтезделген заттардың биоскринингі жүргізілді.

  1. «Жаңа биологиялық белсенді заттарды іздеу мақсатында өсімдіктерден табиғи тритерпеноидтарды бөліп алу және оларды химиялық түрлендіру әдістерін жасау» (Ғылыми жетекшісі: х.ғ.к. Такибаева А.Т.).
11
22

«Томск мемлекеттік университеті»  негізінде профессор А.А.Бакибаевтың жетекшілігімен функционалды алмастырылған тритерпеноидтар негізінде жаңа фармакологиялық препараттарды алу үшін бірлескен ғылыми зерттеулер жүргізілді.

Суретте: кафедра оқытушысы аға Алиева М.Р., ғылыми қызметкер «Жаңа материалдар» ғылыми-зерттеу институты Демец О.В. (2021)

Сәйкестік

Табиғи тритерпеноидтар және олардың туындылары кең қолдану және синтетикалық мүмкіндіктеріне байланысты жаңа биоактивті агенттерді іздейтін бүкіл әлем бойынша зерттеушілердің назарын аударады. Алынған қосылыстарды кейіннен биоскринингтен өткізе отырып, тритерпеноидтар мен олардың туындыларының молекулаларын модификациялау фармакологиялық әсерінің кең спектрі бар жаңа жоғары тиімді препараттарды жасау үшін өзекті болып табылады.

Күтілетін және қол жеткізілген нәтижелер

Бетулин туындылары фенилферроценил спиртімен, глиоксал қышқылымен және тетраметилгликолурилмен, диметилгорфосфатпен әрекеттесу арқылы алынды. Алынған қосылыстардың «құрылым-биобелсенділік» байланысын синтездеу және зерттеу жүргізілді.

Классикалық синтез, микротолқынды және ультрадыбыстық белсендіру жағдайында тритерпеноидты туындыларды алу әдістері мен синтезінің оңтайлы шарттары әзірленді; гидроксилмен алмастырылған бетулинді гетероциклизациялау арқылы тритерпеноидтардың фармакологиялық белсенді туындылары. Синтезделген заттардың физика-химиялық және спектрлік сипаттамалары, «құрылым-биобелсенділік» байланыстары зерттелді.

Химия және химиялық технологиялар кафедрасының стартап жобалары туралы

2022 жылдың 15 ақпаны мен 2022 жылдың 22 ақпаны аралығында КеАҚ Әбілқас Сағынов атындағы Қарағанды ​​техникалық университетінің студенттері, магистранттары және докторанттары арасында бизнес жобалар байқауы өткізілді. Кафедрамен келесі жобалар ұсынылды:

  1. ХТОВ 21-1, БТ-20-1 тобының студенттері  Тоғайбай Н., Нургазиева Ж. «Таңқурай сүзбе чипсы» тақырыбында бизнес-жобасын ұсынды. Ғылыми кеңесшісі: жаратылыстану ғыл. магистрі кафедра ассистенті Мизанбекова А.Н.;
  2. БТ-19-3 тобының студенттері Таирова В., Тойлюбаева К. «Сарысу негізіндегі алкогольсіз сусын өндірісі «Лаймс+»» тақырыбында бизнес-жобасын ұсынды. Ғылыми жетекшісі: б.ғ.к., кафедра доценті Дербуш С.Н.;
  3. БТ-19-1 тобының студенттері  Фазыл Қ., Өзгелдина Б., Асанова Ұ. «Коронавирус (COVID-19) Емі-қымыз» тақырыбында «Биотехнология» секциясында бизнес-жобасын ұсынды. Ғылыми жетекшісі: жаратылыстану ғыл. магистрі кафедра аға оқытушысы Мукархан К.

Барлық студенттер жыл сайынғы студенттік бизнес жобалар байқауына белсенді қатысқаны үшін сертификаттармен марапатталды.

22
33

Қатысушылардың сертификаттары Тоғайбай Н. және Нургазиева Ж., «Таңқурай сүзбе чипсы» бизнес жобасы

55
44

Қатысушылардың сертификаттары Таиров В. және Тойлюбаева К. бизнес-жобасы «Лаймс+» сарысуы негізіндегі алкогольсіз сусын өндірісі»,

88
77
66

Қатысушылар сертификаттары Фазыл Қ., Өзгелдина Б., Асанова Ұ., «Коронавирус (COVID-19) емі-қымыз» бизнес жобасы

Без рубрики