Тарихы

Машина жасау факультеті

Машина жасау ел экономикасының барлық басқа салаларын дамытудың негізі болды және болып табылады және олардың даму дәрежесі оның деңгейіне байланысты. Инженер-механиктерді оқыту тарихы 1959 жылы Қарағанды политехникалық институтында металлургия факультеті ұйымдастырылғаннан басталады, онда «Қара металдар металлургиясы», «Металдарды қысыммен өңдеу» және «Машина жасау технологиясы, металл кесетін станоктар мен құралдар» мамандықтары бойынша инженерлерді даярлау жүргізілді, бұл елдегі қара металлургия алыбының оларға деген қажеттілігін қанағаттандыру қажеттілігіне негізделген — Қарағанды металлургия комбинаты.

Профессор Е.И. Шевцов

Факультеттің алғашқы деканы профессор Е.И. Шевцов болды, кейіннен профессор, КСРО Мемлекеттік сыйлығының лауреаты.

«Машина жасау» және «Металлургия» бағыттары бойынша студенттерді алғашқы қабылдау мына мамандықтарда жүзеге асырылды:

— «Металлургия зауыттарының механикалық жабдықтары» — МЗМЖ (1961ж.);

— «Құю өндірісі» — ҚӨ (1961ж.);

— «Тау-кен машиналары» — ТКМ (1958 ж);

— «Тау – кен автоматикасы» — ТКА (1962 ж.);

— «Машина жасау технологиясы» — МТ (1960 ж.).

Еліміздің машина жасау кешенінің үздіксіз дамуына және өнеркәсіптік өндірістің өсіп келе жатқан қажеттіліктеріне, сондай-ақ ЖОО-ның қайта құрылуына және машина жасау бейіні мамандықтарының тізбесінің кеңеюіне байланысты металлургия факультеті алдымен механика-технологиялық, содан кейін механика-машина жасау, механика-технологиялық және машина жасау болып қайта құрылды.

1963 жылы Теміртау қаласында Қарағанды политехникалық институтының филиалының базасында Қарметкомбинат жанындағы ЖОО зауыты ұйымдастырылды, осыған байланысты металлургиялық бейіндегі мамандықтар сол жерге көшірілді, ал металлургия факультеті механика-технологиялық факультетке ауыстырылды, оның деканы болып оны 1971 жылға дейін басқарған Е.И. Шевцов қайта тағайындалды.

Кейінгі жылдары факультетті т. ғ. к., доценттер Кан Ш. У. т. ғ. к., доцент, Горчаков А. Я. (1971 — 1974 жж.), Игнатов С. Н. (1974-1975 жж.), Петухов А.Н. (1975-1983 жж.) басқарды.

Кан Ш.У.т.ғ.к., доцент	Горчаков А.Я.т.ғ.к., доцент	Игнатов С.Н. т.ғ.к., доцент

1963 жылға қарай механика-технология факультетінің құрамына құю өндірісі, құрылымдық материалдар технологиясы, дәнекерлеу технологиясы, теориялық механика және механизмдер мен машиналар теориясы, химия кафедралары кірді. «Металдар технологиясы» кафедрасының базасында жаңа кафедралар — құю өндірісі және металдар технологиясы, машина жасау технологиясы, дәнекерлеу өндірісі технологиясы ұйымдастырылды. Факультет құрамына экономика және машина жасау өнеркәсібін ұйымдастыру және көтергіш-көлік қондырғылары мен машина бөлшектері кафедралары кірді. «Металдар технологиясы» кафедрасында айтарлықтай өндірістік тәжірибесі бар оқытушылар жұмыс істеді: Раков С.С., Кречмер В. Г., Давильбеков Н. Х., Белякова А. Ф. кейіннен кафедра ұжымын кафедраның алғашқы түлектері, қазіргі доценттері мен профессорлары толықтырды: Жукебаева Т. Ж., Манжурин И. П., Кипнис Л. С., Канунникова С. Г., Исин Д. К., Смолькин А. А.

Жукебаева Т.Ж.	Кипнис Л.С.	Канунникова С.Г.	Исин Д.К.	Смолькин А.А.

1962 жылдың қыркүйегінен бастап «Машина жасау технологиясы» жаңа кафедрасын тәжірибелі өндіруші, доцент Эттель А.В. басқарды, 1971 жылға дейін меңгеруші болып жұмыс істеді, Эттель А. В. кафедраның алғашқы оқытушылары Белостоцкая И. А., Старухин С. В., Клещин В. А., Клещина Э. В. кафедраның қалыптасуына және білікті мамандарды даярлауға үлкен үлес қосты.

Бірінші қабылданған түлектер Чуриков А.П., Ақжолов А. М., Абилова С. М., Бауман В. А., Гусев В. Г. еліміздің жетекші жоғары оқу орындарының мақсатты аспирантурасына жіберілді және оны сәтті аяқтағаннан кейін кафедрада жемісті жұмыс істеді.

1970 жылы «Машина жасау» мамандығына алғашқы қабылдау өтті, оның түлектері «Инженер-педагог» біліктілігін алды. Бұл мамандықтың ашылуы кәсіптік техникалық білім беру жүйесінде мамандардың жетіспеушілігінен туындады.

Эттель А.В., Т.ғ.к., доцент	Грузинов В. К., Т.ғ,д., профессор	Чуриков А. П., Т.ғ.к., доцент

1965 жылы желтоқсанда дәнекерлеу өндірісі кафедрасы құрылды, оны А. В. Грузинов басқарды.кафедраның алғашқы оқытушылары Петровский В. В., Осинцева Н. Л., Сысоев К. Б., ал кафедрада қалған алғашқы түлектер Абилов Ж. Е., Ахметбеков М. Т., Давидовский А. Н., Енин В. П. болды.

1980 жылы Қарағанды политехникалық институтының факультеттерін қайта құру туралы шешім қабылданды және механика-технология факультеті механика-машина жасау факультетіне айналды, оны т. ғ.к. декан, доцент А. Н. Петухов басқарды. Факультет құрамына келесі бітіруші кафедралар кірді: «Машина жасау технологиясы» (каф.меңг. С. Н.Игнатов), «Құю өндірісінің машиналары мен технологиясы» (каф. меңг. Д.Д. Избембетов), «Экономика және машина жасау өнеркәсібін ұйымдастыру» (каф. меңг. Р. С. Каренов), «Дәнекерлеу өндірісінің жабдықтары мен технологиясы» (каф. меңг. В.К. Грузинов).

1983 жылы механика-машина жасау факультетінің негізінде екі жаңа факультет құрылды: механика-технология және машина жасау.

Механика-технология факультетінің деканы болып т. ғ.д., профессор Д. Н. Ешуткин тағайындалды, ал 1985 жылдан 1988 жылға дейін факультетті т. ғ. д., профессор П. Б. Степанов басқарды. Факультет құрамына «Құю өндірісінің машиналары мен технология (каф. меңг. А.А. Смолькин), «Дәнекерлеу және құрылымдық материалдар технологиясы» (каф. меңг. Т. Г. Шигаев), «Теориялық механика және механизмдер мен машиналар теориясы» (каф. меңг. Д. Н. Ешуткин); «Химия» (каф. меңг. КМ. Ахметов), «Дене тәрбиесі және спорт» (каф. меңг. B. A. Зубов) кафедралары кірді.

Петухов А.Н., т.ғ.к., доцент	Ешуткин Д.Н. т.ғ.д., профессор	Степанов П.Б., т.ғ.д., профессор

Деканом машиностроительного факультета был вновь назначен к.т.н., доцент А.Я. Горчаков, который руководил им до 1988 года. B состав факультета входили кафедры: «Технология машиностроения» (зав. кафедрой Г.Г. Пивень), «Экономика и организация машиностроительной промышленности» (зав. кафедрой Р.С. Каренов), «Подъемно-транспортные установки и детали машин» (зав. кафедрой П.Б. Степанов), «Начертательная геометрия и графика» (зав. кафедрой А.Я. Горчаков), «Иностранные языки» (зав. кафедрой Л.Л. Тимохина).

Машина жасау факультетінің деканы болып т.ғ. к., доцент А. Я. Горчаков тағайындалды, ол оны 1988 жылға дейін басқарды. Факультет құрамына «Машина жасау технологиясы» кафедралары кірді (каф. меңг. Г.Г. Пивен), «Машина жасау өнеркәсібінің экономикасы және ұйымдастырылуы» (каф. меңг. Р.С. Каренов), «Көтергіш-көлік қондырғылары және машина бөлшектері» (каф. меңг. П.Б. Степанов), «Сызба геометрия және графика» (каф.меңг. А. Я. Горчаков), «Шет тілдері» (каф.меңг. Л.Л. Тимохин).

1988 жылы механика-технология және машина жасау факультеттері машина жасау факультетіне біріктірілді, оның деканы т.ғ.к., доцент В. А. Ткаченко болып тағайындалды.

1995-2001 жылдар аралығында факультетті т.ғ.к., доцент И.П. Манжурин басқарды. Факультет құрамына 11 кафедра кірді, оның ішінде 5 шығарушы: «Машина жасау технологиясы», «Құю өндірісінің машиналары мен технологиясы және құрылымдық материалдар» «Дәнекерлеу өндірісінің технологиясы», «Автоматтандырылған жобалау жүйелері», «Машина жасау өнеркәсібінің экономикасы мен ұйымдастырылуы».

2001 жылдан 2009 жылға дейін факультетті т.ғ.к., доцент Д. З. Мұхамедьяров, 2009 жылдың ақпанынан бастап 2013 жылға дейін т. ғ. к., доцент О. А. Шарая басқарды. 2013 жылдан бастап факультет деканы п. ғ. к., доцент И.И. Ерахтина болып табылады.

Сол кезеңде факультет құрамында үш бітіруші кафедра болды: «Машина жасау технологиясы» (каф. меңг. Г.С.Жетесова), «Металлургия, материалтану және нанотехнология» (каф.меңг. В.Ю. Куликов), «Дәнекерлеу және құю өндірісі» (каф. меңг. И. А. Бартенев) және жалпы білім беретін шет тілдері кафедрасы (каф. меңг. Д.Д. Джантасова).

2015 жылдан 2020 жылға дейін факультет құрамына «Кәсіптік оқыту» бітіруші кафедрасы, каы. меңг. С.М. Ударцева (2009-2016жж.) және В. В. Готтинг (2016-2021жж.) екі педагогикалық бағыт бойынша – «Кәсіптік оқыту» және «Бастапқы әскери даярлық» бойынша бакалаврлар мен магистрлерді даярлауды жүргізді. Осы кезеңде Инженерлік педагогика орталығы құрылды, ол бүгінде п.ғ.д., профессор В. В. Егоровтың есімімен аталады және оны п. ғ. к., доцент Г. М. Смирнова басқарады. Орталық кәсіби педагогика саласындағы университеттің оқытушылар құрамының біліктілігін арттырумен және қайта даярлаумен айналысады.

«Нанотехнология және металлургия» кафедрасы (2017ж.)

«Машина жасау технологиясы» кафедрасы (2003ж.)

«Шет тілдері» кафедрасы (2020ж.)

Осы жылдар ішінде факультет 12000-нан астам жоғары білікті мамандар дайындады, олар өнеркәсіпте, елдің қоғамдық және коммерциялық қызметінде табысты жұмыс істейді.

Атақты түлектер қатарында: С. Ж. Жалмағамбетова — ҚР Парламенті Сенаты жанындағы сенаторлар Кеңесінің мүшесі; ҚР Тұңғыш Президенті — Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың әріптестері: Т.И. Сүлейменов – ҚР Сыртқы істер экс-министрі; К. З. Сарекенов – ҚР ҰИА академигі, ҚР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты; К. Б. Қызыров — профессор, к.т. ғ.; В. И. Свистунов – «Целинсельмаш» ПО парторгы; В. А. Никонов-еңбек ардагері; К. Б. Бишкенов-БГТК директоры; А.И. Дедуренко – «Қарағанданеруд» АҚ Директорлар кеңесінің төрағасы; Е.И. Шатц – «Каргормаш» ЖШС өндіріс жөніндегі директоры; С. А. Жакенов – «КарГорМашМ» ЖШС басқарма төрағасы; В.Ф. Ан – Науаи қ. машина жасау зауытының директоры (Өзбекстан); К. О. Омашев – еңбек ардагері, Қарағанды облысының Құрметті азаматы; А.И. Вилипп-Карметкомбинат зертханасының меңгерушісі; М.Д. Түсіпбаев – ҚПТИ Жезқазған филиалының директоры; Б. Г. Тополь – «Каргормаш» ӨБ бас директоры;, Қарағанды облысы әкімінің 1-ші орынбасары, О.И.Ильин — Қарағанды металл бұйымдары зауытының директоры; Т. Н. Туменов – «Құрал-Ресурс» ЖШС директоры және басқалар.

Бүгінгі таңда факультет «Нанотехнология және металлургия» және «Технологиялық жабдық, машина жасау және стандарттау» екі бітіруші кафедрада «Металлургия», «Машина жасау», «Материалтану және жаңа материалдар технологиясы», «Стандарттау және сертификаттау (салалар бойынша)», «Технологиялық машиналар мен жабдықтар» Білім беру бағдарламалары бойынша бакалаврлар мен магистрлерді дайындайды (салалар бойынша). «Металлургия» және «Машина жасау» білім беру бағдарламалары бойынша Ph.D докторантура ашық. Диссертациялық кеңестер жұмыс істейді.

Әр жылдары факультетте білім беру бағдарламалары бойынша білім алушылар контингенті: бакалавриатта — 800 – ден 1400 – ге дейін студенттер, магистратурада-20-дан 150-ге дейін білім алушылар, докторантурада-жыл сайын 3-тен 12-ге дейін докторанттар құрады.

Факультетте әр жылдары көрнекті ғалымдар, ғылым докторлары Исагулов А. З., Күзембаев С. Б., Егоров В. В., Максимов Е. В., Нұрмағамбетов Ж. О., Никитин Г. М., Қуанышбаев Ж. М., Иванайский А. В., Иванова В. А., Смолкин А. А., Шарая О. А., Климов Ю. И., Ушаков, Л. С., Павлов А. С., Ешуткин Д. Н., Митусов А. А., Бейсембаев К. М.

90-нан астам түлек техника ғылымдарының кандидаттары және PhD докторлары атанды.

Факультеттің дамуында Шевцов Е.И., Эттель А.В., Пивень Г.Г., Чуриков А.П., Деревинский И.Л., Ольштынский П., Отений Я.Н., Швоев  В.Ф., Макеев В.Ф., Падиарова И.П., Манжурин И.П., Кипнис Л.С., Жукебаева  Т.Ж., Канунникова С.Г., Белостоцкая И.Л., Вагнер Ф.А., Шаяхметов Б.К., Муштаков Н.А., Столбов Н.К., Есентаев М.Ж., Рукабер О.Г., Капжаппаров У.К, Квон  С.С., Акжолов А.М., Абилова С.М., Гусев В.Г., Бауман В.А., Эттель В.А., Шигаев Т.Г., Сагинов Ч.А., Боченин В.И., Бартенев И.А., Эпов А.А., Евстефеев Ю.А.,  Балбекова Б.К., Эрминиди Ю.И., Зайцев К.А., Фабричный Ю.Ф., Альсенов Ж.К.; преподаватели:   Ишмухамедов В.К., Джагпаров У.С., Крумхольц Э.А., Пилипенко  М.М., Столбов В.К., Гурлебаус О.Э, Касаткин В.И., Манжурина Н.К., Кузембаева Г.М., Жунусова А.Ш., Никонов Ю.А. және тағы басқалар үлкен роль атқарды.

Факультет білім алушыларының 6 филиалында оқу сабақтарына қатысуға мүмкіндігі бар: «Maker» ЖШС КЛМЗ, «КЗМК – ИМСТАЛЬКОН» ЖШС, «Сантехпром» ЖШС, Қазақстандық стандарттау және метрология институты, Ж. Әбішев атындағы ХМИ, «Пархоменко атындағы ҚМЗ» ЖШС.

Факультетте қазақстандық дәнекерлеу институты, машина жасау бойынша Қазақстан-Беларусь орталығы, ыстыққа төзімді материалдар орталығы, халықаралық материалтану орталығы (МЦМ) құрылды.  Факультетте Интернетке шығатын компьютерлік кластар, оқытудың заманауи техникалық құралдарымен жабдықталған дәріс аудиториялары, жаңа аспаптары мен жабдықтары бар оқу зертханалары, лингофон кабинеті бар.

Факультет кафедраларының зертханаларында

 

«Жоғары оқу орнының үздік оқытушысы» мемлекеттік грантын әр жылдары факультетте оқытушылар Жетесова Г.С., Шарая О.А., Кызыров К.Б., Жетесов С.С., Исин Д.К., Шеров К.Т., Сихимбаев М.Р.,  Ерахтина И.И., Исин Д.К., Куликов В.Ю., Джантасова Д.Д., Квон Св.С., Турсунбаева А.К.,  Муравьев О.П., Юрченко В.В., Жаркевич О.М., Балбекова Б.К.,  Бузауова Т.М., Жолдубаева Ж.Д.,  Толеуова А.Р., Сұлтамұрат Г.И., Достаева А.М., Щербакова Е.П., Нарембекова А.К., Сидорина Е.А., Никонова Т.Ю., Мусаев М.М. иеленді.

Кафедраларда оқу процесін жетілдіру оқытудың жаңа ақпараттық-коммуникациялық және қашықтықтан-кредиттік технологияларын енгізу негізінде жүзеге асырылады, барлық негізгі курстар бойынша қазіргі заманғы өндірісте сұранысқа ие қолданбалы бағдарламалар пакеттері пайдаланылады.

Факультет Қазақстанның жетекші кәсіпорындарымен ынтымақтасады. Жыл сайын түлектер жәрмеңкесі өткізіледі, оның нәтижесі бойынша түлектердің 90%-ы жұмысқа орналасады. Түлектер жұмысқа тартылды және келесі ұйымдарда жұмыс істейді:

Жыл сайынғы «Үздік факультет» атағына арналған конкурста машина жасау факультеті тұрақты түрде озық позицияларды иеленеді.

Көп жылдық тәжірибеге сүйене отырып және үнемі дамып келе жатқан факультет бүгінде тәжірибе мен инновацияның үйлесімін ұсынады. Студенттер машина жасау және металлургия саласында іргелі білім алады, бұл оларға кепілді жұмысқа орналасуды және жылдам мансаптық өсуді қамтамасыз етеді.