резюме 2008_2

Изложены вопросы совершенствования преподавания теоретической механики
в рамках кредитной системы обучения. Предложен прием рассмотрения
явления удара при изложении общих теорем динамики.

УДК 681.324. В.В. ЛЕОНОВ. Проблемы
автоматизации процедуры составления расписания.

Рассмотрена оптимизационная модель теории расписаний на примере
разработки автоматизированного комплекса по составлению расписания
вуза.

УДК 622:338.45. А.А. МИТУСОВ, О.С. РЕШЕТНИКОВА. Компьютерная программа определения выходных
характеристик ударного гидроцилиндра.

Компьютерная программа определения выходных характеристик ударного
гидроцилиндра разработана в среде Mathcad, в основе которой заложено
дифференциальное уравнение второго порядка, описывающее движение
ведомого звена ударного гидродвигателя. Подробно описана структура
программы и методика ее использования. Приведен машинный эксперимент по
исследованию характеристик гидромолота ГМБ2Р и установлены сходимости с
результатами эксперимента на физических моделях.

УДК 62.9191. В.А. ЯЩЕНКО, Ю.В. ЯЩЕНКО, В.З. ЯЩЕНКО. Обработка длинных горячекатаных труб
гидравлической протяжкой.

Представлена конструктивная схема установки для обработки внутреннего
диаметра горячекатаной трубы большой длины методом протягивания,
представлены сведения для определения параметров гидравлического
привода протяжки. Приведены схема и описание установки для
конвейеризации технологического процесса обработки трубы.

УДК 541.13:546.1. М.М. ДОСПАЕВ. Электролитическое
получение порошка меди восстановлением оксида меди.

Изучено катодное восстановление CuO в сернокислых растворах на
электродах из титана, меди и нержавеющей стали в потенциодинамических
условиях. Установлено, что процесс протекает по твердофазному
электронному механизму до металлической меди. В гальваностатических
условиях проведен электролиз по получению порошка меди из оксида меди
(ІІ). По результатам исследований разработан способ получения порошка
меди.

УДК 541.138;532. И.В. ФИГУРИНЕНЕ.
Электросинтез сульфида двухвалентной меди в сернокислых растворах.

Методом снятия потенциодинамических поляризационных кривых исследовано
электрохимическое поведение CuO и катодное поведение полученного в
гальваностатических условиях CuS. Изучено влияние материала электрода,
концентрации серной кислоты и скорости развертки потенциала на процесс
восстановления CuO и CuS. Установлено, что катодное восстановление CuO
в сернокислых растворах протекает по электронному механизму до
элементной меди. По результатам проведенных потенциодинамических
исследований синтезирован сульфид меди (ІІ) в гальваностатических
условиях.

УДК 669.867(575.2)(04). В.П. МАКАРОВ, К.Р. КУРБАНОВ. Азотирование тонкодисперсных порошков и
методика определения удельной поверхности кремния.

Разработана технология получения чистых и особо чистых керамических
материалов.

УДК 621.923. А.Н. ТЮРИН. Напряжения в
мостиках связки абразивного инструмента.

Ставится задача определения энергии удержания связкой отдельных
абразивных зерен, выступающих над связкой абразивного инструмента, и
предлагается методика расчета прочности удержания зерна связкой.
Проведенные расчеты показали, что значения напряжений в мостиках связки
существенно зависят от числа мостиков связки, расположенных на
контурной площадке контакта. Предлагаемая методика расчета напряжений
наиболее полно учитывает параметры технологического процесса абразивной
обработки.

УДК 621.9:658.512. Т.М. МЕНДЕБАЕВ, Т.Ю. НИКОНОВА. Взаимосвязь качественных характеристик
поверхностного слоя отверстий с условиями их дорнования.

Проводится классификация величин и факторов на группы, тем или иным
образом влияющих на качественные характеристики поверхностного слоя
отверстий после процесса дорнования.

УДК 621.658. К.Т. ШЕРОВ. Выбор
оптимальной схемы расположения предельных отклонений размеров
функционально связанных плоскостей прилегания.

Рассмотрены и даны некоторые рекомендации по выбору оптимальных схем
расположения предельных отклонений размеров, которые обеспечивают
точность плоскостей прилегания. Приведены формулы для определения
значений припусков прилегаемых поверхностей и объема снимаемого
металла.

УДК 665.52.061.5. С.Е. ДЮСЕМБАЕВА,

Т.П. АШИХМИНА, С.Ш. АБДЫГАЛИМОВА,

А.С. СУЛЕЙМЕНОВА, Л.Ф. ДЮСЕМБАЕВА. Перспектива
внедрения ионообменных процессов. Анионообменная экстракция. Сообщение
ІІ.

Изучена экстракция кислородсодержащих анионов (арсенат-, сульфат-,
перренат-ионов) триалкиламином. Определены параметры, влияющие на
избирательность экстракции.

УДК 621.9.02. Ю.Н. КЛИКУШИН, В.В. СОРОКИН. Методика и алгоритм автоматической
классификации сигналов диагностики режущего инструмента.

Предлагаются методика и алгоритм автоматической классификации сигналов,
предназначенные для использования в интеллектуальных средствах
диагностики дефектов режущего инструмента. Разделение множества
сигналов проводится по идентификационным параметрам распределений, в
результате чего образуются группы, объединенные отношениями вида
«периодические сигналы с большим или малым разрешением», «смеси с
большим или малым отношением сигнал-шум» и «случайные сигналы с
ограниченными и неограниченными распределениями»

УДК 669.541. Т.А. ЖАКАТАЕВ. Расчет
направления химических процессов в расплаве жидкого металла на основе
молекулярно-кинетической и статистической теории.

Проведена оценка кинетической энергии (к.э.) взаимодействующих
компонент в жидком расплаве металла на основе МК и СТ. На основе
сравнения к.э. и энергии связи (э.с.) атомов и молекул можно определить
направление протекания химического процесса. Обоснована гипотеза, что
между э.с. и теплотой образования должна быть корреляция. Показан новый
метод расчета функции Гиббса на основе МК и СТ.

УДК 621.74. А.З. ИСАГУЛОВ, С.С. АХМЕТОВА. Математическая модель деформирования
плотного слоя сыпучего материала.

Число природных явлений и технологических приложений, связанных с
деформированием и движением сыпучих материалов, исключительно велико.
Основная проблема, возникающая при попытках теоретического описания
таких процессов, состоит в получении физически обоснованной системы
фундаментальных реологических соотношений, которые позволили бы
замкнуть систему уравнений сохранения для указанных сред.

УДК 622.271. В.Н. ДОЛГОНОСОВ, Н.Ф. НИЗАМЕТДИНОВ, О.В. СТАРОСТИНА. Применение гипотезы о гидростатическом
напряженном состоянии к оценке устойчивости нагруженных глинистых
откосов.

Усовершенствована методика расчета устойчивости нагруженных глинистых
откосов, основанная на гипотезе о гидростатическом напряженном
состоянии. Получена аналитическая формула по определению коэффициента
запаса устойчивости и выявлена зависимость отстояния отвала от верхней
бровки уступа и от величины внешней нагрузки.

УДК 622.284(574.32). Ж.П. ВАРЕХА, В.Ф. ДЕМИН, А.В. САРАНЧУКОВ, В.В.
ДЕМИН. Исследование
физико-механических процессов в массиве вмещающих пород при проведении
горных выработок.

Исследованы физико-механические процессы в массиве вмещающих пород при
проведении горных выработок. Определены величины смещения пород в
выработках, охраняемых породными полосами.

УДК 553.3/4:5553.2(574.3). И.С. СИДОРЕНКО. К вопросу о платиноносности руд
месторождения Камкор.

Изложены результаты геологических и аналитических исследований руд
месторождения Камкор. Целью работы являлось определение минеральных
парагенезисов с участием платиноидов и определение ресурсов платиновой
минерализации месторождения.

УДК 622.8. К.З. ИСКАКОВ. Метод
расчета критерия эндогенной пожароопасности технологической схемы
выемочного участка угольной шахты.

Предложен метод расчета комплексного критерия пожароопасности
технологической схемы работы выемочного участка угольной шахты,
охватывающий три наиболее важных множества факторов. Приведены
результаты расчетов указанного критерия для условий разработки
конкретного шахтопласта Карагандинского бассейна.

УДК 622. А.А. ЖАНБАТЫРОВ. Техногенно-минеральные
образования и пути их использования.

Приведена характеристика техногенно-минеральных образований и намечены
пути их использования.

УДК 622.274:555.319. Б.Т. БЕРКАЛИЕВ, Г.А. АУКЕШЕВ. Надежность технологических схем выпуска и
доставки руды.

Рассматривается фактор надежности технологических схем
«выпуск-доставка-погрузка руды» в контексте установления оптимальной
конструкции днищ выемочных блоков путем сравнения их вариантов по
экономическим критериям. Для этого, приняв в качестве экономических
критериев зависимость условной экономической характеристики от
коэффициента готовности системы «выпускдоставка», а также затраты на
отдельные технологические операции, исследуем их для различных
вариантов конструкций днищ блоков.

УДК 622.271. Б.Н. ЦАЙ, Р.Ф. НИЗАМЕТДИНОВ. Совершенствование способов расчета
устойчивости карьерных откосов с учетом наличия трещин.

Приведены расчетные схемы устойчивости карьерных откосов, подрезанных
системой трещин согласного и диагонального залегания. Предложена
методика их расчета.

УДК 622.772=512.122. Д.Ж. ЖЫЛКЫБАЕВ. Условия
применения геотехнологического метода к системам разработки руды
этажами и магазинированием.

Показаны преимущества геотехнологических методов отработки
месторождений перед традиционными и подземными разработками. Приведены
расчеты по определению основных показателей геотехнологии, такие как
отрабатываемая руда, параметры подготавливающих скважин, растворы,
приводящие руды в подвижное состояние с помощью скважин. Также
рассмотрены условия применения подземного выщелачивания в разработке
месторождения.

УДК 681.268. З.Т. АКАШЕВ, И.А. ГАЛИН. К
определению уровня действия силы сопротивления движению конвейерной
ленты.

На основании положений механики насыпных грузов уточнена математическая
модель взаимодействия сыпучего материала и конвейерной ленты с
желобчатой роликоопорой; установлены зависимости для расчета уровня
равнодействующей силы сопротивления движению, создающей дополнительные
моментные нагрузки на силоизмерительные датчики конвейерных весов.

УДК 666.92. Е.В. ТКАЧ. Исследование
морозостойкости бетонов с гидрофобизирующими комплексными
модификатороми.

Рассматривается способ обеспечения высокой долговечности бетонных и
железобетонных изделий за счет использования гидрофобизирующих
комплексных модификаторов.

ӘОЖ 624.953:043. А.И. АЙНАБЕКОВ, У.С. СУЛЕЙМЕНОВ, Ш.Т. ЕШИМБЕТОВ, Х.А.
АБШЕНОВ. Инженерный метод расчета
элементов усиления узла врезки люкалаза в стенку резервуара.

Предложен инженерный метод расчета элементов усиления узла врезки
люкалаза в стенку резервуара. Для исследования было разработано
конструктивное решение узла усиления зоны врезки.

УДК 004.8:336.7. Ж.Н. САГИНТАЕВА. Пуассоновские
смеси в моделях кредитного скоринга.

Рассматриваются основные проблемы банковского кредитного скоринга,
связанные с оценкой заемщика, подходов выделения основных состояний
заемщиков, идентификации параметров смеси распределений — пуассоновских
смесей. Также предлагаются примеры сочетания предложенных методов в
цельных системах кредитного скоринга.

УДК 330.1. А.Е. СУДАРИКОВ. Нейросети
— теория сложных систем в экономике.

О современном моделировании в экономике на основе нейронных сетей. Даны
основные понятия нейронных сетей и возможные области их применения.
Перечислены программные средства для использования нейросетей.

УДК 693.34:519.87. Н.И. КАРАСЕВ, Н.И. ТОМИЛОВА. Методы декомпозиции гидравлических цепей
теплоснабжающих систем.

Рассматривается декомпозиционно-топологический подход к большим
гидравлическим системам на основе расчленения и последующего
объединения её частей. Предложенный подход состоит из двух уровней
декомпозиции. Первый предполагает расчленение системы на технологически
разнородные подсистемы: магистральные и распределительные фрагменты;
второй — за счет упрощения структуры этих систем методом уменьшения
количества «существенных» нелинейностей и тем самым уменьшения
количества уравнений в системе.

УДК 378. Б.В. КОШЕКОВА, Е.А. ЯРОВАЯ. Идентификационный
компаратор для установления степени эквивалентности сравниваемых
сигналов.

Предложено применение идентификационного компаратора для установления
эквивалентности двух сравниваемых сигналов в интеллектуальных системах
измерения, управления, контроля и диагностики, работающих в режимах
интерактивного и автоматического распознавания и идентификации сложных
сигналов.

УДК 004.415.53. Л.Г. ЗАРТЕНОВА, В.Б. ОРЕШКИНА. Анализ работоспособности как часть процесса
разработки программного обеспечения.

Рассмотрены аспекты тестирования программного обеспечения и возможности
его автоматизации.

УДК 006.05(574). А.К. КУСАИНОВ. Международная
практика и внедрение системы технического регулирования в Республике
Казахстан.

Рассмотрены вопросы реорганизации действующей системы стандартизации в
связи со вступлением Республики Казахстан в ВТО. Предложен и внедрен
новый вид документов — технический регламент. Для разработки
технического регламента предложены новые подходы и методы. Разработана
научная основа технического регулирования в виде Концепции технического
регулирования, определяющей основные понятия, цели, принципы и
требования.

Кредиттік оқыту жүйесі шеңберінде теориялық механиканы оқытуды
жетілдіру мәселелері баяндалған. Динамиканың жалпы теоремаларын баяндау
кезінде соққы құбылысын қарастыру тәсілі ұсынылған.

ӘОЖ 681.324. В.В. ЛЕОНОВ. Кесте құру
процедурасын автоматтандыру проблемалары.

ЖОО кестесін құру бойынша автоматтандырылған кешенді әзірлеу мысалында
кестелер теориясының оңтайландырылған моделі қарастырылған.

ӘОЖ 622:338.45. А.А. МИТУСОВ, О.С. РЕШЕТНИКОВА. Соққылық гидроцилиндрдің шығыстық
сипаттамаларын анықтаудың компьютерлік программасы.

Соққылық гидроцилиндрдің шығыстық сипаттамаларын анықтаудың
компьютерлік программасы негізіне соққылық гидроқозғалтқыштың жетекші
буынының қозғалысын сипаттайтын, екінші реттік дифференциалдық теңдеу
салынған, Mathcad ортасында әзірленген. Программаның құрылымы және оны
пайдалану әдістемесі толық сипатталған. ГМБ2Р гидробалғасының
сипаттамаларын зерттеу бойынша машиналық эксперимент келтірілген және
физикалық модельдердегі эксперименттің нәтижелерімен ұқсастықтары
анықталған.

ӘОЖ 62.9191. В.А. ЯЩЕНКО, Ю.В. ЯЩЕНКО, В.З. ЯЩЕНКО. Ыстықтай илемделген ұзын құбырларды
гидравликалық тарта жонғышпен өңдеу.

Үлкен ұзындықты ыстықтай илемделген құбырдың ішкі диаметрін тарта жону
әдісімен өңдеу үшін қондырғының конструкциялық сұлбасы ұсынылған, тарта
жонғыштың гидравликалық жетегінің параметрлерін анықтау үшін мәліметтер
ұсынылған. Құбырды өңдеудің технологиялық процесін конвейерлендіру үшін
қондырғының сұлбасы және сипаттамасы келтірілген.

ӘОЖ 541.13:546.1. М.М. ДОСПАЕВ. Мыс
оксидін тотықсыздандыру арқылы мыс ұнтағын электролиттік алу.

Потенциодинамикалық жағдайларда титаннан, мыстан және тоттанбайтын
болаттан алынған электродтарда күкіртті қышқыл ерітінділеріндегі СuO
катодтық тотықсыздануы зерделенген. Процестің металл мысқа дейін қатты
фазалы электрондық механизм бойынша өтетіні анықталған.
Гальваностатикалық жағдайларда мыс оксидінен (ІІ) мыс ұнтағын алу
бойынша электролиз жүргізілген. Зерттеулер нәтижелері бойынша мыс
ұнтағын алу тәсілі әзірленген.

ӘОЖ 541.138;532. И.В. ФИГУРИНЕНЕ. Күкіртті
қышқыл ерітінділердегі екі валентті мыс сульфидінің электрсинтезі.

Потенциодинамикалық поляризациялық қисықтарды түсіру әдісімен СuO
электрхимиялық тәртібі және гальваностатикалық жағдайларда алынған СuS
катодтық тәртібі зерттелген. Электрод материалының, күкірт қышқылы
концентрациясының және потенциалдың жайылу жылдамдығының СuO және СuS
тотықсыздану процесіне әсері зерделенген. Күкіртті қышқыл ерітінділерде
СuO катодтық тотықсыздануының электрондық механизм бойынша элементтік
мысқа дейін өтетіні анықталған. Жүргізілген потенциодинамикалық
зерттеулердің нәтижелері бойынша гальваностатикалық жағдайларда мыс
сульфиді (ІІ) синтезделген.

ӘОЖ 669.867(575.2)(04). В.П. МАКАРОВ, К.Р. КУРБАНОВ. Жұқа майдаланған ұнтақтарды азоттау және
кремнийдің меншікті бетін анықтау әдістемесі.

Таза және ерекше таза керамикалық материалдарды алу технологиясы
әзірленген.

ӘОЖ 621.923. А.Н. ТЮРИН. Қажақты
құралсайман байламы көпірлеріндегі кернеулер.

Жекелеген қажақты түйіршіктер байламын ұстап тұру энергиясын анықтау
міндеті қойылады және түйіршікті байламмен ұстап тұру беріктігін
есептеу әдістемесі ұсынылады. Жүргізілген есептеулер байлам
көпірлеріндегі кернеулер мәндерінің түйіспенің контурлық алаңында
орналасқан, байлам көпірлерінің санына едәуір тәуелді болатынын
көрсетті. Кернеулерді есептеудің ұсынылатын әдістемесі қажақты өңдеудің
технологиялық процесінің параметрлерін аса толық есепке алады.

ӘОЖ 621.9:658.512. Т.М. МЕНДЕБАЕВ, Т.Ю. НИКОНОВА. Тесіктердің беттік қабатының сапалы
сипаттамаларының олардың қыртысын жазу шарттарымен өзара байланысы.

Қыртыс жазу процесінен кейін тесіктердің беттік қабатының сапалық
сипаттамаларына сол немесе басқа түрде әсер ететін шамалар мен
факторларды топтарға жіктеу жүргізіледі. ӘОЖ 621.658. К.Т. ШЕРОВ. Функционалдық байланысқан жату жазықтықтары
өлшемдерінің шекті ауытқулары орналасуының оңтайлы сұлбасын таңдау.

Жату жазықтықтарының дәлдігін қамтамасыз ететін, өлшемдердің шекті
ауытқулары орналасуының оңтайлы сұлбаларын таңдау бойынша кейбір
ұсыныстар қарастырылған және берілген.

ӘОЖ 665.52.061.5. С.Е. ДҮЙСЕМБАЕВА,

Т.П. АШИХМИНА, С.Ш. ӘБДІҒАЛЫМОВА, А.С. СҮЛЕЙМЕНОВА, Л.Ф. ДҮЙСЕМБАЕВА. Ион алмасу процестерін ендіру
перспективасы. Анион алмасу экстракциясы. ІІ қатынас.

Құрамында оттек бар аниондардың (арсенат-, сульфат-,
перренат-иондардың) экстракциясы зерделенген. Экстракцияның
таңдамалылығына әсер ететін параметрлер анықталған.

ӘОЖ 621.9.02. Ю.Н. КЛИКУШИН, В.В. СОРОКИН. Кескіш құралсайманның күйін анықтау
сигналдарын автоматтық жіктеу әдістемесі және алгоритмі.

Кескіш құралсайман ақауларының күйін анықтаудың зияткерлік құралдарында
пайдалану үшін тағайындалған, сигналдарды автоматтық жіктеу әдістемесі
мен алгоритмі ұсынылады. Сигналдар жиынын бөлу үлестірудің
сәйкестендіру параметрлері бойынша жүргізіледі, оның нәтижесінде «көп
немесе аз бұзылған периодтық сигналдары бар периодтық сигналдар»,
«сигналшу көп немесе аз қатынасы бар қоспалар» және «шектелген және
шектелмеген үлестірімдері бар кездейсоқ сигналдар» түріндегі
қатынастармен біріктірілген топтар құрылады.

ӘОЖ 669.541. Т.А. ЖАҚАТАЕВ. Молекулакинетикалық
және статистикалық теорияның негізінде сұйық метал балқытпасында
химиялық процестердің бағытын есептеу.

МК және СТ негізінде металдың сұйық балқытпасында өзара әрекеттесетін
компоненттердің кинетикалық энергиясын (к.э.) бағалау жүргізілген. К.э.
және атомдар мен молекулалардың байланыс энергиясын (б.э.) салыстыру
негізінде химиялық процестің жүру бағытын анықтауға болады. Б.э. және
түзілу жылылығы арасында корреляция болу керек деген болжам негізделді.
МК және СТ негізінде Гиббс функциясын есептеудің жаңа әдісі
көрсетілген.

ӘОЖ 621.74. А.З. ИСАҒҰЛОВ, С.С. АХМЕТОВА. Сусымалы материалдың тығыз қабатын
деформациялаудың математикалық моделі.

Сусымалы материалдардың деформациялануымен және қозғалысымен
байланысты, табиғи құбылыстардың және технологиялық қосымшалардың саны
айрықша үлкен. Мұндай процестерді теориялық сипаттауға талпынғанда
пайда болатын негізгі проблема, көрсетілген орталар үшін сақтау
теңдеулерінің жүйесін тұйықтауға мүмкіндік берген, маңызды реологиялық
ара қатыстардың физикалық негізделген жүйесін алудан тұрады.

ӘОЖ 622.271. В.Н. ДОЛГОНОСОВ, Н.Ф. НИЗАМЕТДИНОВ, О.В. СТАРОСТИНА. Жүктелген сазды қиябеттердің орнықтылығын
бағалауға арналған гидростатикалық кернеуленген күй туралы болжамды
қолдану.

Гидростатикалық кернеуленген күй туралы болжамға негізделген, жүктелген
сазды қиябеттердің орнықтылығын есептеу әдістемесі жетілдірілген.
Орнықтылық қорының коэффициентін анықтау бойынша аналитикалық формула
алынған және үйіндінің кертпештің жоғарғы ернеуінен және сыртқы
жүктеменің көлемінен тұнуының тәуелділігі айқындалған.

ӘОЖ 622.284(574.32). Ж.П. ВАРЕХА, В.Ф. ДЕМИН, А.В. САРАНЧУКОВ, В.В.
ДЕМИН. Кен қазбаларын жүргізу кезінде
жанас тау жыныстары массивіндегі физика-механикалық процестерді
зерттеу.

Кен қазбаларын жүргізу кезінде жанас тау жыныстары массивіндегі
физика-механикалық процестер зерттелген. Тау жынысы жолақтарымен
қорғалатын қазбаларда тау жыныстарының ығысу көлемдері анықталған.

ӘОЖ 553.3/4:5553.2(574.3). И.С. СИДОРЕНКО. Қамқор кен орны рудаларының платиналығы
туралы мәселеге.

Қамқор кен орнының рудаларын геологиялық және аналитикалық зерттеу
нәтижелері баяндалған. Жұмыстың мақсаты платиноидтардың қатысуымен
минералдық парагенезистерді анықтау және кен орнын платиналық
минералдандыру ресурстарын анықтау болып табылады.

ӘОЖ 622.8. К.З. ЫСҚАҚОВ. Көмір
шахтасының алу учаскесінің технологиялық сұлбасының эндогенді өрт
қауіптілігі критерийін есептеу әдісі.

Аса маңызды үш фактор жиынын қамтитын, көмір шахтасының алу учаскесі
жұмысының технологиялық сұлбасының өрт қауіптілігінің кешенді
критерийін есептеу әдісі ұсынылған. Қарағанды бассейнінің нақты шахта
қабатын қазу жағдайлары үшін көрсетілген критерийді есептеу нәтижелері
келтірілген.

ӘОЖ 622. А.А. ЖАНБАТЫРОВ. Техногенді-минералдық
түзілімдер және оларды пайдалану жолдары.

Техногендіминералдық түзілімдердің сипаттамасы келтірілген және оларды
пайдалану жолдары белгіленген.

ӘОЖ 622.274:555.319. Б.Т. БЕРҚАЛИЕВ, Ғ.А. АУКЕШЕВ. Руданы шығару мен жеткізудің технологиялық
сұлбаларының сенімділігі.

Олардың нұсқаларын экономикалық критерийлері бойынша салыстыру жолымен
алу блоктары түптерінің оңтайлы конструкциясын анықтау контекстінде
«руданы шығару-жеткізутиеу» технологиялық сұлбаларының сенімділігі
факторы қарастырылады. Ол үшін, экономикалық критерийлер ретінде шартты
экономикалық сипаттаманың «шығаружеткізу» жүйесінің әзірлігі
коэффициентіне тәуелділігін, сондайақ жекелеген технологиялық
операцияларға жұмсалған шығындарды қабылдап, оларды блоктардың түптері
конструкцияларының әр түрлі нұсқалары үшін зерттейміз.

ӘОЖ 622.271. Б.Н. ЦАЙ, Р.Ф. НИЗАМЕТДИНОВ. Жарықшақтардың бар болуын есепке алып
карьерлік қиябеттердің орнықтылығын есептеу тәсілдерін жетілдіру.

Тиісті және диагональ жатыс жарықшақтары жүйесімен кесілген, карьерлік
қиябеттер орнықтылығының есептік сұлбалары келтірілген. Оларды есептеу
әдістемесі ұсынылған.

ӘОЖ 622.772=512.122. Д.Ж. ЖЫЛҚЫБАЕВ. Этажды
және қоймалы кен қазу жүйелеріне геотехнология әдісін пайдалану
шарттары (жағдайлары).

Кен орындарын қазымдаудың геотехнологиялық әдістерінің дәстүрлі және
жер асты қазудың алдындағы артықшылықтары көрсетілген. Қазымдалатын
руда, дайындаушы ұңғымалардың параметрлері, рудаларды ұңғымалардың
көмегімен жылжымалы күйге келтіретін ерітінділер сияқты,
геотехнологияның негізгі көрсеткіштерін анықтау бойынша есептеулер
келтірілген. Сондайақ кен орнын қазуда жер астылық ерітінділеуді
қолдану шарттары қарастырылған.

ӘОЖ 681.268. З.Т. АҚАШЕВ, И.А. ГАЛИН. Конвейерлік
таспаның қозғалысына кедергі күшінің әсер ету деңгейін анықтауға.

Үйінді жүктер механикасы ережелерінің негізінде сусымалы материалдың
және конвейерлік таспаның науалы аунақшалы тірекпен өзара әсерлесуінің
математикалық моделі нақтыланған; конвейерлік таразылардың күш өлшеуіш
датчиктеріне қосымша моменттік жүктемелерді құрайтын, қозғалысқа
кедергінің конвейерлік таразылардың күш өлшеу датчиктеріне қосымша
моменттік жүктемелер тудыратын, тең әсерлі күшінің деңгейін есептеу
үшін тәуелділіктер анықталған.

ӘОЖ 666.92. Е.В. ТКАЧ. Гидрофобизациялаушы
кешенді модификаторлары бар бетондардың аязға төзімділігін зерттеу.

Гидрофобизациялаушы кешенді модификаторларды пайдалану есебінен бетон
және темір бетон бұйымдардың жоғары ұзақ мерзімділігін қамтамасыз ету
тәсілі қарастырылады.

ӘОЖ 624.953:043. А.И. АЙНАБЕКОВ, Ұ.С. СҮЛЕЙМЕНОВ, Ш.Т. ЕШІМБЕТОВ, Х.А.
АБШЕНОВ. Резервуар қабырғасына люк
және құбырларды ендіру түйінін нығайту элементтерін есептеудің
инженерлік әдісі.

Резервуар қабырғасына өтетін тесік қақпағын ойып орнату торабын нығайту
элементтерін есептеудің инженерлік әдісі ұсынылған. Зерттеу үшін ойып
орнатуды нығайту торабының конструкциялық шешімі әзірленген.

ӘОЖ 004.8:336.7. Ж.Н. САҒЫНТАЕВА. Кредиттік
скоринг модельдеріндегі пуассондық қоспалар.

Қарыз алушыны бағалаумен байланысты банктік кредиттік скорингтің, қарыз
алушының негізгі жағдайларын атап көрсету амалдарының, бөлу қоспасының
параметрлерін — пуассондық қоспаларды сәйкестендірудің негізгі
проблемалары қарастырылады. Сондайақ кредиттік скорингтің тұтас
жүйелерінде ұсынылған әдістердің үйлесу мысалдары ұсынылады.

ӘОЖ 330.1. А.Е. СУДАРИКОВ. Нейрожелілер
— экономикадағы күрделі жүйелер теориясы.

Экономикада нейрондық желілер негізінде қазіргі заманғы модельдеу
туралы. Нейрондық желілердің негізгі ұғымдары және олардың мүмкін
қолданылу салалары берілген. Нейрожелілерді пайдалану үшін
программа-лық құралдар аталған.

ӘОЖ 693.34:519.87. Н.И. КАРАСЕВ, Н.И. ТОМИЛОВА. Жылумен қамтитын жүйелердің гидравликалық
тізбектерін деком-позициялау әдістері.

Мүшелеу және кейіннен оның бөліктерін бі-ріктіру негізінде үлкен
гидравликалық жүйелерге арналған декомпозиция-топологиялық амал
қарастырылады. Ұсынылған амал декомпозицияның екі деңгейінен тұрады.
Біріншісі жүйені технологиялық әр текті бағыныңқы жүйелерге мүшелеуді
болжайды: магистральдық және үлестіруші үзінділер; екіншісі — бұл
жүйелердің құрылымын «елеулі» сызықтық еместіктер санын азайту әдісімен
ықшамдау және сонымен бірге жүйедегі теңдеулер санын азайту есебінен.

ӘОЖ 378. Б.В. КӨШЕКОВА, Е.А. ЯРОВАЯ. Салыстырылатын
сигналдардың баламалылығы дәрежесін анықтауға арналған сәйкестендіру
компараторы.

Интерактивті және автоматтық тану және күрделі сигналдарды
сәйкестендіру режимдерінде жұмыс істейтін, өлшеу, басқару, бақылау және
күйін анықтаудың зияткерлік жүйелерінде салыстырылатын екі сигналдың
баламалылығын орнату үшін сәйкестендіру компа-раторын қолдану
ұсынылған.

ӘОЖ 004.415.53. Л.Г. ЗАРТЕНОВА, В.Б. ОРЕШКИНА. Программалық қамтамасыз етуді әзірлеу
процесінің бір бөлігі ретін-де жұмысқа қабілеттілікті талдау.

Программалық қамтамасыз етуді тестілеу жә-не оны автоматтандыру
мүмкіндіктерін тесті-леу аспектілері қарастырылған.

ӘОЖ 006.05(574). А.К. ҚҰСАЙЫНОВ. Қазақстан
Республикасындағы халықаралық практика және техникалық реттеу жүйесін
ендіру.

Қазақстан Республикасының БСҰ-ға енуіне байланысты қолданылып жүрген
стандарттау жүйесін қайта құру мәселелері қарастырылған. Құжаттардың
жаңа түрі — техникалық регламент ұсынылған және ендірілген. Тех-никалық
регламентті әзірлеу үшін жаңа амал-дар мен әдістер ұсынылған. Негізгі
ұғымдарын, мақсаттарын, принциптерін анықтайтын және талаптарын
белгілейтін, техникалық реттеу Тұжырымдамасы түрінде техникалық
реттеудің ғылыми негізі әзірленген.

There are presented the questions of improving theoretical mechanics
teaching in the frames of credit teaching system. There is suggested a
method of considering an impact in presenting common theorems of
dynamics.

UDC 681.324. V.V. LEONOV. Problems of
Automation of Time-Table Making up Procedure.

There is considered an optimization model of time-tables theory on the
example of working out an automated complex for higher school
time-tables making up.

UDC 622:338.45. A.A. MITUSOV, O.S. RESHET-NIKOVA. Computer Program for Determining Output
Characteristics of Impact Hydraulic Cylinder.

The program is worked out in the medium Mathcad, in which base there is
put a differential equation of the second order, describing the impact
hydraulic cylinder driven member motion. There are described in details
the program structure and its use methods. There is shown a machine
experiment for studying the characteristics of GMB2R hydraulic hammer
and there is established coincidence with the results of the experiment
on physical models.

UDC 62.9191. V.A. YASHCHENKO, Yu.V. YASHCHENKO, V.Z. YASHCHENKO. Machining Long Hot-Rolled Pipes with
Hydraulic Broaching.

There is presented a structural scheme of a set for machining inner
diameters of large length hot-rolled pipe by the method of broaching,
presented data for determining the parameter of the broaching hydraulic
drive. There are given the scheme and the description of a set for
conveyerization of the pipe machining technological process.

UDC 541.13:546.1. M.M. DOSPAYEV. Electrolytic
Obtaining Copper Powder by Means of Copper Oxide Reduction.

There is studied the cathode reduction of CuO in sulfate solutions on
the electrodes made of titanium, copper and stainless steel in
potentiodynamic conditions. The process goes on by the solid-phase
electronic mechanism up to metallic copper. In the galvanostatic
conditions there was carried out an electrolysis for obtaining copper
powder from copper oxide (II). As a result of the studies there was
worked out a method of obtaining copper powder.

UDC 541.138;532. I.V. FIGURINENE. Electrosynthesis
of Bivalent Copper Sulfide in Sulfate Solutions.

By the method of taking potentiodynamic polarization curves there is
studied electrochemical behavior of CuO and the cathode behavior of CuS
obtained in galavanostatic conditions.

There is studied the effect of the electrode material, sulfuric acid
concentration and the potential scanning speed on the process of CuO
and CuS reduction. There is established that the cathode reduction of
CuO in sulfate solutions goes on by the electronic mechanism up to
element copper. As a result of the potentiodynamic studies there was
synthesized copper sulfide (II) in galvanostatic conditions.

UDC 669.867(575.2)(04). V.P. MAKAROV, K.R. KURBANOV. Nitriding of Fine Dispersed Powders and
Method of Determining Silicon Ultimate Surface.

There is worked out the technology of obtaining clean and especially
clean ceramic materials.

UDC 621.923. A.N. TYURIN. Stresses in
Bond Bridges of Abrasive Tools.

There is established the problem of determining the energy of the bond
containment individual abrasive grains, protruding over the bond of an
abrasive tool, and suggested a method of calculating strength of the
grain containment with the bond.. The calculations carried out showed
that voltage values in the bond bridges depend greatly on the number of
bond bridges, located on the contour area of the contact. The method of
stresses calculation suggested takes into consideration the abrasive
machining technological process parameters.

UDC 621.9:658.512. T.M. MENDEBAYEV, T.Yu. NIKONOVA. Interconnection of Qualitative
Characteristics of Holes Surface Layer with their Mandrelling
Conditions.

There is given a classification of the values and factors in groups
some how effecting the qualitative characteristics of the holes surface
layer after the mandrelling process.

UDC 621.658. K.T. SHEROV. Selecting
Optimal Scheme of Locating Dimensions Ultimate Deviations of
Functionally Connected Fitting Planes.

There are considered and given some recommendations for selecting
optimal schemes of locating ultimate dimensions … which ensure the
accuracy of fitting planes. There are presented formulae for
determining allowances values of fitting planes and the volume of the
removed metal.

UDC 665.52.061.5 S.Ye. DYUSEMBAYEVA,

T.P. ASHIKHMINA, S.Sh. ABDYGALIMOVA,

A.S. SULEIMENOVA, L.F. DYUSEMBAYEVA.
Prospect of Introducing Ion-Changing Processes. Anion-changing
Extraction. Report II.

There is studied the extraction of Oxygen-Containing anions (arsenate-,
sulfate-, perrenate-ions) with trialkilamine. There are determined the
parameters effecting the extraction selectivity.

UDC 621.9.02. Yu.N. KLIKUSHIN, V.V. SOROKIN. Methods and Algorithm of Automatic
Classification of Cutting Tool Diagnostic Signals.

There are suggested a method and an algorithm of automatic
classification of the signals designated for use in intellectual means
of cutting tool defects diagnostics. The division of a number of
signals is carried out by identification parameters of distribution, in
the result of which there are formed groups united by the relation of
the type «periodical signals with large or small resolution», «mixtures
with large or small ratio signal to noise» or «random signals with
limited and unlimited distributions».

UDC 669.541. T.A. ZHAKATAYEV. Calculation
of Chemical Processes Direction in Liquid Metal Melt on the Basis of
Molecular-Kinetic and Statistic Theory.

There is estimated kinetic energy of the interacting
components in a liquid metal melt on the basis of MK and ST. By the
method of comparing kinetic energy and bond energy of the atoms and
molecules its’ possible to determine the chemical process direction.
There is substantiated a hypothesis that between the bond energy and
forming heat there must be a correlation. There is shown a new method
of Gibbs function calculation on the basis of MK and ST.

UDC 621.74. A.Z. ISAGULOV, S.S. AKHMETOVA. Mathematical Model of Loose Material Dense
Layer Deforming.

The number of natural phenomena and technological applications
connected with loose materials deforming and moving is very large. The
main problem appearing in the attempts to describe such processes
theoretically is in obtaining physically substantiated system of
fundamental rheologiс relations which could permit to close the system
of conservation equations for the media mentioned.

UDC 622.271. V.N. DOLGONOSOV, N.F. NIZAMETDINOV, O.V. STAROSTINA. Using Hypothesis of Hydrostatic Stressed
State to Estimation of Loaded Clay Slopes Stability Condition.

There is improved the methods of calculating loaded clay slopes
stability based on the hypothesis of hydrostatic stressed state. There
is obtained an analytical formula for determining the coefficient of
stability reserve and the dependence of the damp distance from the
bench upper level and on external load value.

UDC 622.284(574.32). Zh.P. VAREKHA, V.F. DYOMIN, A.V. SARANCHUKOV, V.V.
DYOMIN. Studying
Physical-and-Mechanical Processes Enclosing Rocks Mass in Developing
Mining Workings. There are studied physical-and-mechanical
processes in enclosing rocks mass in developing mining workings. There
are determined the values of rocks shift in the workings protected with
rock strips.

UDC 553.3/4:5553.2(574.3). I.S. SIDORENKO. To Question about Platinum-Bearing Ability
of Kamkor Deposit Ores. There are presented the results of
geological and analytical studies of the Kamkor deposit ores. The
purpose of the work was to determine mineral paragenesis with
platinoides participation and determining the resources of the deposit
platinum mineralization.

UDC 622.8. K.Z. ISKAKOV. Method of
calculating Endogenic Fire Hazard of Coal Mine Mining Section
Technological Scheme.

There is suggested a method of calculating a complex criterion of fire
hazard in a coal mine mining section technological scheme covering
three main factors. There are presented the results of calculations of
the criterion mentioned for the conditions of the developing of a
concrete mining layer of the Karaganda basin.

UDC 622. A.A. ZHANBATYROV. Technogenic
Mineral Formations and their Use Ways.

There is given a characteristic of technogenic mineral formations and
their use ways.

UDC 622.274:555.319. B.T. BERKALIYEV, G.A. AUKESHEV. Reliability of Technological Schemes of Ore
Mining and Delivery.

There is considered the factor of reliability of technological schemes
“ore mining-delivery-loading” in the context of establishing an optimal
structure of the mining blocks bottoms by means of comparing their
variants by economical criteria. For this taking the conditional
economical characteristic dependence on the coefficient of the system
“mining-delivery” readiness as economical criteria, as well as the
costs for individual technological operations, they are studied for
different variants of the mining blocks bottoms structures.

UDC 622.271. B.N. TSAI, R.F. NIZAMETDINOV. Improving Methods of Calculating Quarry
Slopes Stability Taking into Consideration Cracks. There are
presented calculating schemes for quarry slopes stability cut with
cracks system of conformable and diagonal depositing.

UDC 622.772=512.122. D.Zh. ZHYLKYBAYEV. Conditions of Using Geotechnological Method
to Ore Development Systems by Means of Floors and Shrinkage.

There are shown the advantages of geotechnical methods of deposits
development as compared to the traditional and underground development.
There are presented calculations for determining the main indices of
geotechnology, such as mined ore, development bore holes parameters,
solutions, ensuring ores movable condition with the help of bore holes.
There are also considered the conditions of using underground leaching
in the deposit development.

UDC 681.268. Z.T. AKASHEV, I.A. GALIN. To
Determining Resistance Force Action to Conveyer Belt Motion.

On the bases of the principles of loose materials mechanics, there is
verified the mathematical model of loose material and conveyer belt
interaction with the chute idler; there are established the dependences
for calculating the level of the resistance force to motion, which form
additional momentary loads on the force-measuring sensors of conveyer
weigher.

UDC 666.92. Ye.V. TKACH. Studying
Frost Resistance of Concretes with Water Repellent Complex Modifiers.

There is considered a method of ensuring high durability of concrete
and reinforced concrete items due to the use of water repellent complex
modifiers.

UDC 624.953:043. A.I. AINABEKOV, U.S. SULEIMENOV, Sh.T. YESHEMBETOV,
Kh.A. ABSHENOV. Engineering Method of
Calculating Man-Hole Incision Node Strengthening in Reservoir Wall.

There is suggested an engineering method of calculating the elements of
the man-hole incision node strengthening in the reservoir wall. For the
studies there was worked out a structural decision of the incision node
zone strengthening.

UDC 004.8:336.7. Zh.N. SAGINTAYEVA. Poisson
Mixtures in Models of Credit Scoring.

There are considered the main problems of the bank credit scoring,
connected with the estimation of a loaner, approaches of the loaners
main conditions, identification of the Poisson mixtures distributions
parameters. There are also suggested examples of combining the methods
in a single system of credit scoring

UDC 330.1 A.Ye. SUDARIKOV. Neuron Nets
— Theory of Complicated Systems in Economy.

About modern modeling in economy on the basis of neuron nets. There are
given the main concepts of neuron nets and possible fields of their
use. There are cited program means for neuron nets use.

UDC 693.34:519.87. N.I. KARASYOV, N.I. TOMILOVA. Methods of Decomposing Hydraulic Circuits
of Heat-Supplying Systems.

There is considered a decomposing topological approach to large
hydraulic systems on the basis of breaking down. And the following
uniting its parts. The approach suggested consists of two levels of
decomposing. The first one supposes the system breaking down into
technologically various subsystems: manifold and distributive
fragments; the second one supposes the same due to the structure
simplicity by means of decreasing the number of “significant”
non-linearities and by this due to decreasing the number of equations
in the system.

UDC 378. B.V. KOSHEKOVA, Ye.A. YAROVAYA. Identification Comparator for establishing
Degree of Compared Signals Equivalence.

There is suggested to use identification comparator for establishing
two compared signals equivalence in measuring, controlling and
diagnosing systems working in the modes of interactive and automatic
recognition and identification of complicated signals.

UDC 004.415.53. L.G. ZARTENOVA, V.B. ORESHKINA. Analysis of Workability as Part of Software
Working out Process.

There are considered the aspects of software testing and its automation
possibilities.

UDC 006.05(574). A.K. KUSAINOV. International
Practice and Introduction of Technical Regulation System in Republic of
Kazakhstan.

There are considered the questions of reorganizing the working system
of standardization in the connection with the Republic of Kazakhstan
joining the WTO. There is suggested and introduced a new type of
documents, i.e. technical regulations. To work out technical
regulations there are suggested new approaches and methods. There is
worked out a scientific base for technical regulations in the form of
the Conception of technical regulations, determining the main concepts,
purposes, principles and establishing the requirements.