ОПОӘК 5В070900 Қыздыру және қыздыру қондырғылары

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі Қарағанды мемлекеттік  техникалық университеті     Бекітемін Бірінші проректор _____________ Исагулов А.З. «____» _________ 2014ж.             ОҚЫТУШЫ ПӘНІНІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ   “Қыздыру және қыздыру қондырғылары” пәні бойынша   050709 «Металлургия» мамандығының студенттері үшін     Машина жасау факультеті   ҚӨМТ және КМ кафедрасы 2014

 

Оқытушы пәнінің оқу-әдістемелік кешенін әзірлеген: доц., т.ғ.к. Әлжанов М.К. доц., т.ғ.к. Квон Св.С.   ҚӨМТ және КМ кафедра отырысында талқыланған №   _______ хаттама  «____»______________200__ж. Кафедра меңгерушісі ___________  Шарая О.А. «____»____________200__ж.     Машина жасау факультеттің оқу-әдістемелік бюросымен мақұлданған № ________ хаттама  «_____»_____________200__ж. Төрағасы ___________ Тұрсынбаева А.К.     «____»____________ 200__ж.

1. ОҚУ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ

 

1.1 Оқытушы туралы мәліметтер және байланыстық ақпарат

Әлжанов Марат Қайдар-ұлы, доц., т.ғ.к. ҚӨМТ және КМ кафедрасы

Квон Светлана Сергеевна, доц., т.ғ.к. ҚӨМТ және КМ кафедрасы

 

ҚӨМТ және КМ кафедрасы ҚарМТУ-дың бас корпусында (Бейбітшілік бульвары 56), 313 аудиторияда орналасқан, байланыс телефоны 56-59-29 (ішкі 124).

 

1.2 Пәннің еңбек сыйымдылығы

 

Семестр	Кредиттер саны	Сабақтардың түрі					СДЖ сағат-тары-ның саны	Жалпы сағаттар саны	Бақылау түрі
		байланыс сағаттарының саны			СОДЖ сағатта-рының саны	сағат-тардың барлы-ғы
		дәрістер	практика-лық сабақтар	Зертханалық сабақтар
5	2	15	15		30	60	30	90	Курстық жұмыс

 

1.3 Пәннің сипаттамасы

Қыздыру және қыздыру қондырғылары пәні  ЖОО мамандану пәндер цикілінің компонентасы болып саналады. Өндірістік қондырғылардың қөбінде жүзеге асатын үрдістер жылуауысу арқылы орындалады. Технологиялық ұрдістерді білімді басқару, қыздыру қондырғыларды рационалды тәртіппен жұмыс істеткіздіру үшін қыздырудын негізгі зандарың, қасиеттерін үйренген қажет. Аталған пән металлургия мамандығың басқа пәндерің менгеру үшін қажетті деп табылады.

 

1.4 Пәннің мақсаты

Берілген пәнді зерделеудің мақсаты металлургиялық үрдістерде жылуалмасудың және термодинамиканың негізгі заңдарымен оқыту болып табылады. Сонымен бірге қыздыру қондырғыларды жобалау үшін қажетті есептерді шығаруың оқыту.

 

1.5 Пәннің міндеттері

Пәннің міндеттері келесідей:

термодинамикалық процестерді зерттеу, жылуалмасудың негіздерін зерттеу, металлургиялық  өндірісіндегі процестерді біліп тану.

Берілген пәнді зерделеу нәтижесінде студенттердің:

-металлургиялық өндірісіндегі жылу процестері және металды балқыту туралы түсінігі болу керек;

-термодинамиканың негізгі заңдарын, жылуалмасудың негізгі түрлерін, жылуды тарату жолдарын білуі керек;

-термодинамиканың және жылуалмасудың есептерін, сұрақтарын және анализін жүргіздірудің істей алуы керек;

-өндірістік жағдайда жүзеге асатын процестердің есебін жүргізуден, көрсеткіштерін анықтаудан практикалық дағдыларды иеленуі керек.

 

1.6 Айрықша деректемелер

 

Берілген пәнді зерделеу үшін келесі пәндерді (бөлімдерді (тақырыптарды) көрсету арқылы) меңгеру қажет:

 

сәуле тарату3. ХимияХимиялық термодинамика, кинетика,

Диффузия

 

1.7 Тұрақты деректемелер

«Қыздыру және қыздыру қондырғылары» пәнің зерделеу кезінде алынған білімдер, келесі пәндерін меңгеру кезінде пайдаланылады:

1. Қара және түсті металдарды алу технологиясы;

1. Термиялық өндеу теориясы;
2. Химия-термия өндеу,
3. Металлургиялық жылутехника.

5. Металлургиялық цехтер қондырғылары

 

1.8 Пәннің мазмұны

 

1.8.1 Сабақтардың түрлері бойынша пәннің мазмұны және олардың еңбек сыйымдылығы

 

1.8.2. Курстық жұмыстар тақырыптары.

1. Отының жану есебі /варианттар бойынша/;

2. Бұйымды қыздыру тәртібі /варианттар бойынша/;

3.Қыздыру қондырғылардың жұмыстық принцибі /варианттар бойынша/

 

1.9 Негізгі әдебиеттер тізімі

1. Нащокин В.В. Техническая термодинамика и теплопередача. – М., 1980.

2. Кривандин В.А., Арутюнов В.А. и др. Металлургическая теплотехника. – Т. 1, 2. – М., 1986.

3. Краснощеков Е.А., Сукомел А.А. Задачник по теплопередаче.

4. Китаев Б.И. и др. Металлургические печи. – М., 1970.

5. Николаев Е.Н. Термическая обработка и оборудование термических цехов. – М., 1980.

6. Квон Св.С. Теплотехника: Учебное пособие. – КарГТУ, 2003.

7. Альжанов М.К. Расчеты термодинамических процессов. Учебное пособие. – КарГТУ, 2003.

 

1.10 Қосымша әдебиеттер тізімі

8. Солодихин А.Г. Технология, организация и проектирование термических цехов. – М., 1987.

9. Гусовский А.С. Термические печи и нагревательные устройства: Справочник. – М., 2001.

10. Соколов К.П. Технология термообработки и проектирование термических цехов. – М., 1988.

11. Металлургические печи. / Под ред. Глинкова М.А. – М.: Металлургия, 1978.

 

1.11 Студенттердің білімін бағалау критерийлері

Пән бойынша емтихан бағасы межелік бақылау бойынша үлгерімнің барынша үлкен көрсеткіштерінің (60% дейін) және қорытынды аттестацияның (емтиханның) (40% дейін) қосындысы ретінде анықталады және кестеге сәйкес   100% дейінгі мәнді құрайды.

 

 

Аралық бақылау оқытудың 5-ші, 10-шы және 15-ші апталарында жүргізіледі және бақылаудың  келесі түрлерінен алғанда қалыптасады:

 

 

1.12 Саясаты және процедуралары

Қыздыру және қыздыру қондырғылары пәнің зерделеу кезінде келесі ережелерді сақтауды сұраймын:

1. Сабақка кешікпеу.

2. Сабақты орынды себепсіз босатпау, ауырған жағдайда – анықтаманы, басқа жағдайларда түсіндірме хатты ұсынуды сұраймын.

3. Сағыз шайнамау.

4. Ұялы телефонды өшіріп тастау.

5. Оқу процесіне белсене қатысу.

6. Бірге оқитындарға және оқытушыларға шыдамды, ашық, жақсы қарым-қатынаста болу керек.

 

 

1.13 Пәннің оқу—әдістемелік қамтамасыз етілгендігі

Автордың Т.А.Ж.

Оқу-әдістемелік әдебиет атауы

Баспасы, басылым жылы

Кітапханадағы данасы

Кафедрадағы данасы

 

Негізгі әдебиеттер

Нащокин В.В.	Техническая термодинамика и теплопередача	Машиностроение, 1980	15	1
Кривандин В.А., Арутюнов В.А. и др.	Теплотехника	Машиностроение, 1986	7	1
Краснощеков Е.А., Сукомел А.А	Задачник по теплопередаче		2	1
Китаев Б.И. и др.	Металлургические печи	Машиностроение, 1970	2	1
Николаев Е.Н.	Термическая обработка и оборудование термических цехов	Машиностроение, 1980	12	1
Квон Св.С.	Теплотехника	Изд. КарГТУ, 2003	5	60
Альжанов М.К.	Расчеты термодинамических процессов	Изд. КарГТУ, 2003	5	80
Қосымша әдебиеттер
Солодихин А.Г.	Технология, организация и проектирование термических цехов	Машиностроение, 1980	4	1
Гусовский А.С.	Термические печи и нагревательные устройства.	Металлургия, 2001.	1	—
Соколов К.П.	Технология термообработки и проектирование термических цехов	Машиностроение,1988	2	1

 

2. ПӘН БОЙЫНША ТАПСЫРМАЛАРДЫ ОРЫНДАУ ЖӘНЕ

ТАПСЫРУ КЕСТЕСІ

 

Бақылау түрі	Тапсырманың мақсаты мен мазмұны	Ұсынылатын әдебиеттер	Орындау ұзақтығы	Бақылау түрі	Тапсыру мерзімі
СӨЖ есеп беру (1 тақырып)	Тақырып бойынша білімді терендету	[1-3,6]	2 апта	ағынды	2 –ші апта
№ 1 практикалық сабақ	Отын жану әдісің менгеру	[1-3,6]	2 апта	ағынды	2 –ші апта
СӨЖ есеп беру (2 тақырып)	Тақырып бойынша білімді терендету	[1-3,6]	2 апта	ағынды	3 –ші апта
№ 2 практикалық сабақ	Газ күй тендеулерінің және термодинамика ның зандарына есеп шығару.	[1-3,6]	2 апта	ағынды	4 –ші апта
СӨЖ есеп беру (3 тақырып)	Тақырып бойынша білімді терендету	[1-3,6]	2 апта	ағынды	5-ші апта
№ 1 бақылау жұмыс	Термодинамика негіздері бойынша білім тексеру	[1-3,6],  дәрістер конспектісі		арадағы	5 апта
№ 3 практикалық сабақ	Жылуөткізгіштік есептерің шығару	[1-3,6]	2 апта	ағынды	6 –ші апта
СӨЖ есеп беру (4 тақырып)	Тақырып бойынша білімді терендету	[1-3,6]	2 апта	ағынды	7 –ші апта
№ 4 практикалық сабақ	Конвективтік жылуауысудаң есеп шығару	[1-3,6]	2 апта	ағынды	8 –ші апта
СӨЖ есеп беру (5 тақырып)	Тақырып бойынша білімді терендету	[1-3,6]	2 апта	ағынды	9 –ші апта
№ 5 практикалық сабақ	Радиациялық жылуауысудаң есеп шығару	[1-3,6]	2 апта	ағынды	10 –ші апта
№ 2 бақылау жұмыс	Жылуауысу негіздерінен есеп шығару	[1-3,6], дәрістер конспектісі		арадағы	10 –ші апта
СӨЖ есеп беру (6 тақырып)	Тақырып бойынша білімді терендету	[1-3,6]	2 апта	ағынды	11 –ші апта
№ 6 практикалық сабақ	Жылуөткізгіштік есептерің шығару	[1-3,6]	2 апта	ағынды	11 –ші апта
СӨЖ есеп беру (7 тақырып)	Тақырып бойынша білімді терендету	[1-3,6]	2 апта	ағынды	12-ші апта
№ 7 практикалық сабақ	Жылуөткізгіштік есептерің шығару	[1-3,6]	2 апта	ағынды	13-ші апта
СӨЖ есеп беру (8 тақырып)	Тақырып бойынша білімді терендету	[1-3,6]	2 апта	ағынды	14 –ші апта
№ 8 практикалық сабақ	Күрделі жылуауысудың есептерін шығару	[1-3,6]	2 апта	ағынды	14 –ші апта
№ 3 бақылау жұмысы	Жылуөткізгіштік тақырыптары бойынша білім тексеру	[1-3,6], дәрістер конспектісі		арадағы	15-ші апта
Курстық жұмысты қорғау	Пән бойынша білімді тексеру	өткен тақырыптар бойынша		сонғы	15-ші апта

 

 

3 ДӘРІСТЕРДІҢ ҚЫСҚАША  ЖАЗБАСЫ

 

1 тақырып . Отын, жалпы сипаттамасы, есебі (1 сағат)

 

Дәріс жоспары:

1. Отынды топтастыру;
2. Отын құрамы;
3. Жылуфизикалық қасиеттері;
4. Есебі.

 

Дәрістің қысқаша сипаттамасы

Металлургиялық отын агрегаттық куйіне қарай үш топқа бөлінеді. Негізгі қатты отынға кокс жатады. Сұйық отын ретінде металлургия саласында мазут пайдаланады. Газ отының металлургияда пайдалынптың түрлері көптеген: табиги газ, жасанды газ, мұнай газы, кокс газы, домна газы тағы басқалары. Отын құрамын жанар және минералды заттар деп екіге болүге болады. Жанар массасына көмірсутектері кіреді. Мөлшеріне қарай отын қасиеті анықталады. Осы қасиеттеріне жылушығару қабілеті, калорияметриялық температура, жатады.

Бір түрлі отындан екінші түріне ауысу үшін арнайы тендеулер пайдалынады:

 

 

Отын құрамы	Есеп жүргізілетін құрамы
	Органикалық масса (о)		жанар масса (г)			Құрғақ масса (с)	жұмыс масса(р)
Органикалық масса (о)	1
Жанар масса (г)			1
құрғақ масса (с)						1
Жұмыс масса (р)							1
Есептелетің шама		Қатты және сұйық отын үшін		Газ отыны үшін
Теоретиялық қажетті ауа көлемі
Шындық қажетті ауа көлемі		Lд= nL0
Түтін көлемі

Түтін құрамы

 

 

Пайдалынатың әдебиеттер:

 

1.  Квон Св.С. Теплотехника. Учебное пособие. Изд. КарГТУ, 2003.

2. Альжанов М.К. Расчеты теплотехнических и термодинамических процессов. Учебное пособие. Изд. КарГТУ, 2003.

 

СДЖ тапсырмасы:

 

1. Бойль-Мариотт заның есеп шығаруда қолдану;

2. Гей- Люссак заның есеп шығаруда қолдану;

3. Менделеев-Клайперон заның есеп шығару үшін қолдану.

4. Қатты отын құрамы, жану ерекшілектірі;

5. Сұйық отын турлері; жылу беру қабілеті.

 

2 тақырып . Термодинамика. Күй жағдай теңдеулері (2 сағат)

 

Дәріс жоспары:

 

1. Термодинамикалық дене, жүйе;

2. Термодинамикалық түсініктер;

3. Негізгі параметрлер;

4. Газ заңдары;

5. Термодинамикалық үрдістер.

 

Дәрістің қысқаша сипаттамасы

Термодинамикада дене ретінде зерттелетін газ немесе бу. Қатты және сұйық денелер арнайы бір жағдайда газ немесе бу күйіне ауысуы мүмкін деп есептеледі. Термодинамикалық дене әрекетке кірген оқиға термодинамикалық жүйеде жүзеге асады. Жүйе құрамына кіретін: термодинамикалық дене, бақылау беттік және қоршаған орта. Термодинамикалық параметрлерді екі топқа бөлуге болады: негізгі және туынды параметрлер. Негізгі параметрлерге жататындар: абсолюттік температура, абсолюттік қысым, меншікті көлем. Туынды параметрлерге жататындар: энтальпия, энтропия, ішкі энергия т.б.

Идеалды газдардың негізгі заңдарына жататындар: Гей-Люссак заңы, Бойль-Мариотт заңы, Клайперон заңы, Менделеев-Клайперон заңы. Аталған заңдарда газдың негізгі параметрлерінің өз-ара байланысы көрсетіледі.

Изохоралық процесс термодинамикалық дененің (газдың) тұрақты көлемінде жүзеге асатын процесс. Клайперон заңы бойынша V=const, dv=0 жағдайда газдың қысымымен температурасы арасында тура пропорционалды байланыс болады.

Изобаралық процесс тұрақты қысымда жүзеге асады. Көлем мен температура арасында тура пропорционалды қатынас болады.

Изотермиялық процесс кезінде температура тұрақты болып қысым мен көлем арасында кері пропорционалды байланыс бар. Адиабаттық процесс кезінде термодинамикалық жүйеге жылу берілмейді және жылу алынбайды. Негізгі параметрлер адиабаттық процесс кезінде өзара өзгереді. Политроптық процесті жоғары аталған процестердің жалпы түрі деп есептеуге болады. Адиабаттық және политроптық процестер арнайы көрсеткішпен сипатталады. Реалды машиналарда жұмыс жасау үшін айналма процесс (цикл) пайдаланады. Циклде жұмыс денесі алғашқы күйіне көп өзгерістен өтіп қайтып оралады.

 

Пайдалынытың әдебиеттер:

1. Квон Св.С. Теплотехника. Учебное пособие. Изд. КарГТУ, 2003.

2. Альжанов М.К. Расчеты теплотехнических и термодинамических процессов. Учебное пособие. Изд. КарГТУ, 2003.

 

СДЖ тапсырмасы:

1. Онашаланған термодинамикалық жүйе.

2. Термодинамикалық жүйенің тепетендігі.

3. Адиабаттық процесті практикада кездестіру жағдай.

4. Политроптық процестер.

 

3 тақырып . Жылуауысу негіздері, жылуөткізгіштік (2 сағат)

 

Дәріс жоспары:

 

1. Жылусыйымдылық;
2. Теплофизикалық қасиеттер;
3. Дененің геометриялық пішіне, тығыздығы;
4. Дене құрамы.

 

Дәрістің қысқаша сипаттамасы

Жылуөткізгіштік көбінесе қатты денелерде жүзеге асады. Сонымен бірге аз мөлшерде сұйықтарда және өте аз мөлшерде газ ортасында кездесуі мүмкін. Жылуөткізгіштік негізінде дене құрамындағы молекулалар тығыз әрекетке кіріп өзара артық жылуымен бөлісу процесі қарастырылады. Осы себебтен неғұрлым дене молекулалары бір-біріне жақын орналасса, дененің тығыздығы жоғары болып, қуыстығы төмен болса, сол ғұрлым жылуөткізгіштік жоғары. Металдарда жылуөткізгіштігі басқа заттармен салыстырған жоғары болып табылады. Дененің температурасы көтерілген кезде бос электрондар және молекулалар қозғалысы көбейіп жылу таратуға кері әсер көрсетеді. Сол себебтен металдардың жылуөткізгіштік коэффициенті жоғары температурада төмендейді. Дененің тығыздығы не құрлым жоғары болса сол құрлым жылуөткізгіштік қабілеті жоғары болады. Металдардың  жылуөткізгіштігінің жоғары болуының бір себебі тығыздығы жоғары болғандықта деп санағаңымыз дұрыс. Егер дене құрлысында құыстығы болатын болса жылуөткізгіштік қабілеті төмендейді. Сонымен бірге, дененің геометриялық өлшемдері жылуөткізгіштігіне өте көп әсер етеді. Осы қасиеттеріне қарай өндірістік және тұрмыстық жағдайларда жылуауысу процестерін зерттегең кезді денелердін жылуөткіздіру қасиеттеріне көп назар аудары қажет.

 

Пайдалынатың әдебиеттер:

1. Нащокин В.В. Техническая термодинамика и теплопередача. М.,1980

2. Кривандин В.А., Арутюнов В.А. и др. «Металлургическая теплотехника» т. 1,2. М.,1986

2. Краснощеков Е.А., Сукомел А.А. Задачник по теплопередаче.

3. Китаев Б.И. и др. Металлургические печи. М.,1970.

4.Квон Св.С. Теплотехника. Учебное пособие, КарГТУ, 2003

5.Альжанов М.К. Расчеты термодинамических процессов. Учебное пособие, КарГТУ, 2003.

6. Солодихин А.Г. Технология, организация и проектирование термических цехов. М.,1987.

7. Гусовский А.С. Термические печи и нагревательные устройства. Справочник, М., 2001.

 

СДЖ тапсырмасы:

 

1. Жалпақ іргенің жылуөткізгіштігі.

2. Цилиндрі дененің жылуөткізгіштігі.

3. Шар тәрізді денелердің жылуөткізгіштігі.

4. Сұйықтардың жылуөткізгіштігі.

 

4 тақырып . Конвективтік жылуауысу (2сағат)

 

Дәріс жоспары

 

1. Газдың ағуы және жылу тарату  түрлері;
2. Ламинарлық және турбуленттік ағын;
3. Жасанды ағын;
4. Ұқсастық сандар теориясы.

 

Дәрістің қысқаша сипаттамасы

Газ ағынының ламинарлық және турбуленттік болып екіге бөлінеді. Ламинарлық ағын – жәй ағын, тұтқырлығы жоғары, ағу жылдамдығы төмен жағдайда болуы мүмкін. Турбуленттік немесе құйынды ағын жоғары жылдамдығы және төмен тұтқырлығы бар газ және сұйық ағындарда кездеседі. Ағу тәртібі Рейнольдс саны арқылы анықталады. Конвекция процесі газ немесе сұйық ортада жүзеге асады. Конвекция негізінде газдың бір көлемі екінші көлемінен орын ауыстырған кездегі жүзеге асатын жылуауысу процесі есептеледі. Конвекция екі түрлі болады: еркін және жасанды. Конвективтік жылуауысу көптеген өндірістік қондырғыларда жылутаратудың негізгі түрі деп есептеледі. Бірақ конвективтік жылуауысу таза түрінде болуы мүмкін емес. Бір газ көлемі екінші бір көлеммен тығыз әрекетке кірген кезде жылуөткізгіштік әсер етеді. Сондықтан мұндай жағдайда күрделі жылуауысу процесі жүзеге асады деп есептеген жөн. Конвективтік жылуауысу процесін есептеу үшін конвективтік коэффициентті білу қажет. Бірақ аталған коэффициент көптеген параметрлерге тәуелді болғандығынан тікелей оны анықтауға мүмкін емес. Осы себебтең практикалық есептерде ковективтік жылуауысу процесті зерттегең кезде ұқсатық теориясы және ұқсасатық сандарды пайдаланады. Ұқсатық сандар қатарына жататындар: Рейнольдс саны; Грасгофф саны; Фурье саны; Нуссельт саны; Эйлер саны; Био саны: Прандтль саны;  Пекле саны тағыда басқалары. Ұқсастық сандардың өзара байланысы арқылы керекті параметрлерді табуға болады.

 

Пайдалынатың әдебиеттер:

1. Нащокин В.В. Техническая термодинамика и теплопередача. М.,1980

2. Кривандин В.А., Арутюнов В.А. и др. «Металлургическая теплотехника» т. 1,2. М.,1986

3. Квон Св.С. Теплотехника. Учебное пособие, КарГТУ, 2003

4. Альжанов М.К. Расчеты термодинамических процессов. Учебное пособие, КарГТУ, 2003.

5. Гусовский А.С. Термические печи и нагревательные устройства. Справочник, М., 2001.

 

СДЖ тапсырмасы:

 

1. Конвективтік жылуауысу коэффициентінің манызы.

2. Нуссельт санымен Грасгофф санының өзара байланысы.

3. Прандтль санымен Пекле санының өзара байланысы.

4. Рейнольдс критериінің манызы және пайдалану саласы..

 

5 тақырып . Радиациялық жылуауысу (2 сағат)

 

Дәріс жоспары

 

1. Абсолюттік ақ дене;
2. Абсолюттік қара дене;
3. Абсолюттік сұр дене;
4. Қаралық дәреже.

 

Дәрістің қысқаша сипаттамасы

Жылуауысудың үшінші түрі – фотон бөлшектері арқылы жүзеге асады. Қызуы бар дене беттігінен жылу сәуле бөлшектері (электромагниттік толқын) түріне ауысып қоршаған ортаға тарайды. Жолда кездескен дененің беттігімен электромагниттік толқын әрекетке кіріп қайтадан жылу энергиясына ауысады. Сәулені қабылдау қасиетіне қарай бүкіл денелерді үш топқа бөлуге болады.

1. Абсолюттік ақ денелер – батіне түскен бүкіл сәуле энергиясын қабылдамай толығымен шағылыстыратын денелер.

2. Абсолюттік қара денелер – бетіне түскен сәуле энергиясын толығымен қабылдайды.

3. Сұр денелер. Бүкіл денелер өзінің сәуле қабылдау қасиеттері бойынша осы топқа жатады. Табиғатта абсолюттік ақ және абсолюттік қара дене болуы мүмкін емес.

Денелердің сәуле қабылдау қасиеттері бойынша қаралық дәрежесін анықтауға болады. Қаралық дәрежесі 0-1 аралығында өзгереді.

 

Пайдалынатың әдебиеттер:

1. Кривандин В.А., Арутюнов В.А. и др. «Металлургическая теплотехника» т. 1,2. М.,1986

2. Китаев Б.И. и др. Металлургические печи. М.,1970.

3. Гусовский А.С. Термические печи и нагревательные устройства. Справочник, М., 2001.

 

СДЖ тапсырмасы:

 

1. Өндірістік пештердің қаралық дәрежелігің анықтау жолдары.

2. Қыздыру қондырғыларындағы жапқыштар міндеті және орналастыру ерекшіліктері.

3. Қыздырылатың денені пештің жұмыстық кенестігінде орналастыру тәртібі.

4. Конвективтік жылуауысу коэффициентінің манызы.

5. Нуссельт санымен Грасгофф санының өзара байланысы.

6. Прандтль санымен Пекле санының өзара байланысы.

7. Рейнольдс критериінің манызы және пайдалану саласы..

 

6 тақырып. Күрделі түрдегі жылуауысу (2 сағат)

 

Дәріс жоспары:

 

1.Конвективтік жылуөткізгіштік;

2.Қыздыру қондырғының ішіндегі жылуауысу процесі;

3.Газ ағынының міндеті;

4.Қаралық дәреже.

 

Дәрістің қысқаша сипаттамасы

Құю өндірісінде көптеген жылуауысу процестер жүзеге асады, ол үшін көптеген жылуауысу қондырғылары пайдалынады. Соның ішінде құм-балшық қоспаның кептіру, құймаларды термиялық өндеуден өткіздіру, қорытпаларды балқыту, сұйық металды кристалдандыру, ыстық бұйымдарды салқындату т. б. Кептіру процесіне әртүрлі конструкциялық қондырғыларды пайдалынады. Негізгі жылу агенті ретінде ыстық ауа, түтіндер пайдалынады. Жылу конвекция арқылы, сәуле арқылы және жылуөткізгіштік арқылы тарайды. Кептіргіштер үздікті және үздіксіз тәртіпте жұмыс істеуі мүмкін. Жұмыс денесінің қасиеттеріне, ағу жылдамдығына, жылусыйымдылығына тәуелді. Қыздыру қондырғыларында отын қасиеттері анықталып түтіннің құрамы есептеледі және сол арқылы жылу потенциалы табылады. Қыздыру конструкциялары үздікті және үздіксіз тәртіпте жұмыс істейді. Жұмыс түріне қарай келесі топтарға бөлуге болады: камералық, барабандық, шахталық т. б.

 

Пайдалынатың әдебиеттер:

1. Металлургические печи. Под ред. Глинкова М.А. – М, Металлургия, 1978.

2. Нащокин В.В. Техническая термодинамика и теплопередача. М.,1980

3. Кривандин В.А., Арутюнов В.А. и др. «Металлургическая теплотехника» т. 1,2. М.,1986

4. Гусовский А.С. Термические печи и нагревательные устройства. Справочник, М., 2001.

5. Николаев Е.Н. Термическая обработка и оборудование термических цехов, М., 1980.

6. Китаев Б.И. и др. Металлургические печи. М.,1970.

7. Квон Св.С. Теплотехника. Учебное пособие, КарГТУ, 2003

8. Альжанов М.К. Расчеты термодинамических процессов. Учебное пособие, КарГТУ, 2003.

 

СДЖ тапсырмасы:

 

1. Өндірістік пештердің қаралық дәрежелігің анықтау жолдары.

2. Қыздыру қондырғыларындағы жапқыштар міндеті және орналастыру ерекшіліктері.

3. Қыздырылатың денені пештің жұмыстық кенестігінде орналастыру тәртібі.

 

7 тақырып. Жылу жинау әдістері және қондырғылары, жалпы сипаттамасы (4 сағат)

 

Дәріс жоспары:

 

1. Температурасы бойынша пештерді топтастыру;

1. 2. Жылу көздері;
2.  3. Үздіксіз пештер;
3.  4. Үздікті пештер;
4.  5. Қыздыру құдықтар.

 

Дәрістін қысқаша сипаттамасы

Жұмыстық температурасына қарай металлургиялық пештер жоғары және төмен температуралық деп екіге бөлінеді. Жоғары температуралық пеште 650 градустан артық температураны жасауға болады. Сонымен бірге аса жоғары температуралық пештер \1250 градустан жоғары\ пайдалынады. Бұл топқа көбінесе балқыту пештері жатады. Негізгі жылу беру жолдары конвекция, сәуле тарату. Жылуөткізгіштіктің манызыда бір талай. Жылу көзі ретінде отын жылуың және электрток жылуың пайдаланады. Пештердің конструкциясы және жұмыстық ерекшілектері пайдаланытың жылу көзіне тәуелді.

Құю өндірісінде көптеген жылуауысу процестер жүзеге асады, ол үшін көптеген жылуауысу қондырғылары пайдалынады. Соның ішінде құм-балшық қоспаның кептіру, құймаларды термиялық өндеуден өткіздіру, қорытпаларды балқыту, сұйық металды кристалдандыру, ыстық бұйымдарды салқындату т. б. Кептіру процесіне әртүрлі конструкциялық қондырғыларды пайдалынады. Негізгі жылу агенті ретінде ыстық ауа, түтіндер пайдалынады. Жылу конвекция арқылы, сәуле арқылы және жылуөткізгіштік арқылы тарайды. Кептіргіштер үздікті және үздіксіз тәртіпте жұмыс істеуі мүмкін. Жұмыс денесінің қасиеттеріне, ағу жылдамдығына, жылусыйымдылығына тәуелді. Қыздыру қондырғыларында отын қасиеттері анықталып түтіннің құрамы есептеледі және сол арқылы жылу потенциалы табылады. Қыздыру конструкциялары үздікті және үздіксіз тәртіпте жұмыс істейді. Жұмыс түріне қарай келесі топтарға бөлуге болады: камералық, барабандық, шахталық т. б.

 

Пайдалынатың әдебиеттер:

1. Нащокин В.В. Техническая термодинамика и теплопередача. – М.: 1989.

2. Лариков Н.Н. Теплотехника. – М.: 1985.

3. Баскаков А.Л. Теплотехника. – М.: 1982.

4. Квон Св.С. Теплотехника. КарГТУ, 2003.

5. Альжанов М.К. Расчеты теплотехнических и термодтнамических процессов. КарГТУ, 2004.

 

СДЖ тапсырмасы:

1. Термиялық қалын және термиялық жұқа дененің қыздыру ерекшіліктері;

2. Қыздырылатың денелерді орналастыру тәртібі;

3. Жылу ағының жеткіздіру әдісі;

4. Күрделі түрде қыздыру процесті жүргіздіру.

5. Металлургиялық пештердін негізгі элементтері;

6. Түтін ағу жолдары;

7. Отын жағу қондырғылары;

8. Жылуды қайтадан пайдалану әдістері;

9. Отқа төзімділер қасиеттері және міндеттері.

 

 

4. ПРАКТИКАЛЫҚ ЖҰМЫСТАРДЫ ОРЫНДАУҒА ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ

 

1 тақырып . Отын, жалпы сипаттамасы және есебі \2 сағат\

 

Сабақ мақсаты: жану процесін есептеуге үйрену, әртүрлі отындардың жылуберуқасиеттерін салыстыруды білу.

 

Сабақ жоспары:

1. Отынның элементтік құрамың зерттеу;

2. Берілген құрамы бойынша жану процесін есептеу.

Мысалы: Мазуттың жану процесін есептеу қажет егер құрамы келесі болса:

 

Cг	Hг	Oг	Nг	Sг	Wр	Aс
87,4	11,2	0,3	0,6	0,5	2,0	0,1

Жұмыстық массасындағы күл:

 

%

Жанар массасынаң жұмыс массасына аудару коэффициенті:

Жұмыс массасындағы компоненттері:

   т.б.

мазуттын жұмыстық массасы, %

C	H	O	N	S	Wр	A	Сумма
85,53	11	0,29	0,59	0,49	2,0	0,1	100,0

 

Жану жылулығың есептеу үшін:

 

Теориялық қажетті ауа көлемі:

Шындық ауа көлемі егер n = 1,15

L_Д = 1,15 · 9,66 = 11,11 м³/кг

Түтін компоненттері және көлемі , м³/кг:

 

 

 

 

.

 

V_Д = 1,6 + 1,39 + 0,003 + 0,304 + 8,77 = 12,07 м³/кг.

Түтін құрамын есептеу жолы:

т.б.

Состав продуктов горения мазута, %

СО2	Н2О	SО2	О2	N2	Сумма
13,26	11,52	0,02	2,52	72,68	100,0

Түтін өнімдерінің тығыздығы:

 

 

Ұсынылатың әдебиет:

1. \4, 1, 5\

2. \7\ 46-57 парақ

3. \1, 5, 8\

 

СДЖ бақылау тапсырма: \ 1 тақырып \, \1, 2, 4\

 

1. Берілген отынның жанар массасың есептеу;

2. отынның жұмыс массасың, жылу шығару қабілетің есептеу. Түтін құрамың есептеу.

 

2 тақырып . Жылуөткізгіштік теориясының негіздері \3 сағат\

 

Сабақ мақсаты: әртүрлі іргелерден жылу өтү тәртібін есептеу үйрену.

 

Сабақ жоспары:

1. Жылуөткізгіштіктін негізгі көрсеткіштері;

2. Әртүрлі пішінді іргеден жылу өткіздіру;

3. Шекті жағдайлар;

4. Есеп шығару.

 

Мысал 1. Егое ірге қалындығы 40 мм, беттік температура айырмақшылығы 20 град., жылу ағынының тығыздығы 145 вт\шаршы метр болса жылуөткізгіштік коэффициентті неге тен болмақ?

Шешімі:

Жалпақ біркелкі іргенің жылуөткіздіруің есептеу үшін:

.

Λ анықтаймыз:

;

Жауабы:

 

Қолданылатын әдебиет:

1. [6] 5-37 парақ

2. [7] 46-57 парақ

3. [1,6, 8] «Теплопроводность при стационарном режиме».

СДЖ бақылау тапсырма (2 тақырып )

1. № 8-10 есептерді шығару, тақырып 8 [6\

 

Тақырып 3. Конвективтік жылуауысу. \3 сағат\\

 

Сабақ мақсаты: Ұқсастық теория бойынша конвективтик жылуауысу процестерді есептеу уйрену.

 

Сабақ жоспары:

1. Конвективтік жылуауысудан негізгі түсініктер.

2. Ұқсастық теорияның манызы. Ұқсастық сандар.

3. Есеп шығару.

Мысал:

Диаметрі 400 мм ұзын болат білігінде қыздыру процесі басталғансың 2,5 сағаттаң кейін температура таралуың анықтау қажет.

Болаттың жылуөткізгіштік және температураөткізгіштік коэффициенттері тен болады: =42 Вт/(м·^оС); а = 1,18 · 10 ^–5 м²/с.  Пештең білікке ауысатың конвективтік коэффициент тен:=116 Вт/(м·^оС).

Зерттеуді жүргіздіру үшін кішікірім пеште кішікірім білікті \үлгіні\ қыздырамыз. Үлгі үшін:  = 16 Вт/(м·^оС); а_м = 0,53 · 10 ^–5 м²/с; =150 Вт/(м·^оС).

 

Вi_м = Вi и Fо_м = Fо.

Білік үшін Био және Фурье критерии тен болады:для:

Білік диаметрінің келесі шарт бойынша табамыз:Вi_м = Вi

Fо_м = Fо  шарт арқылы қыздыруға қажетті уақытты табамыз:

Жауабы::

 

Ұсынылатың әдебиет:

1. \6\, 5-37 парақтар

2. \7\, 46-57 парақтар

3. \1, 6, 8\ конвективтік жылуауысу.

 

СДЖ бақылау тапсырма \3 тақырып\

1. № 5-7есептерді шығару, \6\.

 

Тақырып 4.Радиациялық жылуауысу. \2 сағат\

 

Сабақ мақсаты: Әркелкі орналасқан денелер арасындағы радиациалық жылуауысуың есептеп уйрену.

 

Сабақ жоспары:

1. Сауле шығару негіздері;

2. Жабқыштар міндеті;

3. Есеп шығару.

 

Ұсынылатың әдебиет:

1. \6\, 55-67 парақтар;

2. \7\, 46-57 парақтар;

3. \1, 3, 8\, радиациалық жылуауысу.

 

СДЖ бақылау тапсырма:

1. № 1-5 есептерді шығару, \7\.

 

5 тақырып . Метал қыздыру \3 сағат\.

 

Сабақ мақсаты: денелерді қыздыру режимің есептеуге үйрену.

 

Сабақ жоспары:

1. металл қыздырудың ерекшіліктері;

2. Термиялық жұқа және термиялық қалын денені қыздыру;

3. есеп шығару.

 

Мысал:

Диаметрі 30 мм көміртекті болат білігің қыздыру уақытың есептеніз егер:(С = 0,3 %; ), температура  20 — 900⁰С аралықта өзгеретін болса; пеш температурасы  1000⁰С,

Қыздыру процесті үш кезенге бөлеміз: I\от 20 — 600⁰С; II \ 600 — 800⁰С; III\ 800-900⁰С.

I кезен:

S = 0,015м;    t_печ = 1000⁰С, t_н = 20⁰С, t_к = 600⁰С.

Орташа жылусыйымдылық С_р

Жылуберу коэффициенті кезен басында:

кезен аяғында:

 

Орташа:

 

Қыздыру уақыты: t_н=20⁰С — t_к=600⁰С аралықта

 

II кезен

t_печ = 1000⁰С, t_н =600⁰С, t_к = 800⁰С.

мұнда

III кезен:

t_печ = 1000⁰С, t_н =800⁰С, t_к = 900⁰С.

Мұнда

 

Ұсынылатың әдебиет:

1. [6] стр.55-67

2. [7] стр.46-57

3. [1,6, 8] тема «Нагрев металла».

 

СДЖ бақылау тапсырма:

1. № 5 тақырып бойынша есеп шығару \7\.

 

6 тақырып . Металлургиялық пештер конструкциясы және жұмысы \2 сағат\

 

Сабақ мақсаты:

металлургиялық пештін жылу балансың есептеуге үйрену.

 

Сабақ жобасы:

1. Металлургиялық пештер классификасиясы;

2. Жылу баланс түсінігі;

3. Есеп шығару.

 

Мысал:

Жылжымалы еденді камералық пеште жылуауысуды есептеу.

Сәуле шағыстыру беттіктің геометриялық параметрлері

металдың қыздырылатың беттігі

астар ауданы

сәуленің орташа эффективтік ұзындығы:   где         V_г — сәуле шығаратың газ көлемі м³; оның беттік ауданы

F , м²;

0,9 —  эффективтік коэффициент.

Орташа биіктік:

Пештін жұмыстық көлемі:

V_р.п. = BLh_ср = 4,62 • 10,03 • 2,03 = 94 м³.

Қыздырылатың металл көлемі (садка көлемі):

.

Газ көлемі

V_F = V_р.п — V_м = 94 —10 = 84 м³.

Сәуле шығару беттік:

 

Газ қабатының эффективтик қалындығы:

 

Газдың қаралық дәрежесі:

Рсо₂S_эф = 0,081 * 1,45* 0,0981 = 0,0117 Мн/м;

Рн₂оS_эф = 0,239* 1,45* 0,0981 = 0,0346 Мн/м.

Рсо₂S_эф және Рн₂оS_эф, газдың қаралық дәрежесін есептейміз. Температура газа t_г = 300⁰С.  При Рсо₂*Sэф  = 0,0117 Мн/м и t_r = 300°С,  = 0,11.

Су буының қаралық дәрәжесін табамыз:

Рн₂оS_эф = 0,0346 Мн/м и t_г = 300°С = 0,29.

при Рн₂о = 0,0239 Мн/м

Рн₂оS_эф = 0,358 Мн/м составляет  = 1,1.

t_r = 300°C газдын қаралық дәрежесі

 

Металдың қаралық дәрежесі _м = 0,8

С_r.к.м.=

 

где

 

Ұсынылатың әдебиет:

1. [3,4,8]

2. [7] тема « Расчет теплообмена».

 

СДЖ бақылау тапсырма:

1.Тақырып бойынша есеп шығару [7].

 

 

6.СОДЖ ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАРЫ:

 

СОДЖ тақырыбының атауы	Сабақ мақсаты	Сабақ өткіздіру түрі	Тапсырма манызы	Ұсынылатың әдебиет \тізім бойынша\
1 тақырып:

Отын, жалпы сипаттама, құрамы, есеп жүргіздіру

Алынғаң білімді терендету

Есеп шығару

Отын түрлерімен, құрамымен танысу

[4]

11-25 парақ

2 тақырып:

 

техникалық термодинамиканың негіздері

Алынғаң білімді терендету

Конспект дайындау, әнгімелесу

Термодинамиканың бастамалары, күй тендеулері,

[1]

5-15 парақ

 3 тақырып:

 

жылуөткізкіштік теориясының негіздері

Алынғаң білімді терендету

Конспект дайындау,

 

әнгімелесужылуөткізгіштік түрлері

[1]

101-124 парақ

4        тақырып:

 

конвективтик жылуауысу негіздері

Алынғаң білімді терендету

Конспект дайындау,

 

әнгімелесу

Қыздыру қондырғылардың конвективтік жұмысымен танысу

[1]

125-145 парақ

5        тақырып:

 

Сауле шығару негіздері

Алынғаң білімді терендету

Конспект дайындау,

 

әнгімелесу

Жапқыштар міндетімен терендеу танысу

[1]

150-167 парақ

6 тақырып:

 

Металды қыздыру

Алынғаң білімді терендету

 

 

Конспект дайындау,

әнгімелесу

Метал қыздыру барысындағы ерекшіліктер

[6]

51-97 парақ

 7 тақырып:

 

Металлургиялық пеш классификасиясы

Алынғаң білімді терендету

Конспект дайындау,

 

әнгімелесу

Жұмыстық температурасы бойынша пештерді топтастыру

[3]

 

5-45 парақ

 8 тақырып:

отқатөзімділер

Алынғаң білімді терендету

Конспект дайындау,

 

әнгімелесу

Отқатөзімділердің қасиеттері

[5]

 

48-67 парақ

9 тақырып:

металлургиялық пештердін жылулық жұмысы

Алынғаң білімді терендету

Конспект дайындау,

 

әнгімелесу

Металлургиялық пештердін жылулық жұмыс принциптері

[ 4]

 

63-91 парақ 10 тақырып:

Жылужинастыру принциптері

Алынғаң білімді терендету

Конспект дайындау,

 

әнгімелесу

Экзотермиялық әрекет, отын жану және электрток арқылы жылу алу жолдары

[1]

 

221-264 парақ

 

 

7. МЕЖЕЛІК БАҚЫЛАУ ЖӘНЕ ҚОРЫТЫНДЫ АТТЕСТАЦИЯ КЕЗЕНІҢДЕ СТУДЕНТТЕРДІҢ БІЛІМДЕРІН БАҚЫЛАУҒА АРНАЛҒАН МАТЕРИАЛДАР

 

7.1 Пән бойынша  жазба жұмыстарының тақырыптамасы

1. Отын.Негізгі қасиеттері, жану процесін есептеу.
2. Термодинамиканың бірінші бастамасы. Жылусыйымдылық теориясы.
3. Жылутарату жолдары. Жылуөткізгіштік негіздері.

 

7.2 Өзін өзі бақылау үшін арналған  сұрақтар:

 

1. Егер келтірілген жылылықтың мөлшері 186 кДж болса изобаралық     процестегі энтальпияның өзгерісі неге тең.

2. Изотермиялық  процес негіздері.

3. Изобаралық процес негіздері.

4. Изохоралық процесс ерекшіліктері.

5. Адиабаттық  процесс ерекшіліктері.

6. Изотермиялық процесте энтропия өзгерісінің есептеуі.

7. Газдың көлемі тұрақты болған жағдайда жылусыйымдылығы 2,46 кДж/м³К, ал К = 1,4 (әдеттегі жағдай). Қысымы тұрақты болған кезде жылусыйымдылықтың өзгеруі.

8. Газ қоспасының жылусыйымдылығын есептеуі.

9. Изобаралық процесті  PV – диаграммасында көрсетуі.

10. Қандай диаграммада изотермиялық процесс көрсетіледі?

11. Қандай диаграммада изохоралық процесс көрсетіледі?

12. Қандай диаграммада адиабаттық процесс көрсетіледі?

13. TS – диаграммадағы термодинамикалық процесс қисығының астындағы алан не көрсетеді?

14. Энтальпия функциясың пайдаланып термодинамиканың бірінші заның қалай жазуға болады?

15. Келтірілгендер арасынан энтальпияның аналитикалық түсініктемесін көрсетіңіз.

16. Кез келген термодинамикалық жүйенің энтальпиясы дегеніміз не?

17. Карбюраторлық қозғалтқыш білігінің айналма жылдамдығы неге тең болады?

18. Тасымалдау дизель білігінің айналма жылдамдығы неге тең болады?

19. PVⁿ  = const. Политроптық процестің негізгі теңдеуі. n – неге тең?

20. Айналма циклдің термиялық пайдалы әрекеттің коэффициентті (ПӘК) қалай анықталады?

21.Молекулалар арасындағы ұстасу күшін есепке алмайтын ал молекулаларын көлемі жоқ затты нүкте деп санауға болатын газды қалай атайды?

A) атмосфералық;

B) жұмыс газы;
C) нақтылы;
D) идеалды;
E) сиретілген.

 

22.Молекулалар көлемін және олардың арасындағы ұстасу күшін есепке алып газ жағдайын толығынан көрсететін теңдеу?

A) V₁/V₂=P₂/P₁;
B) T₂/T₁=V₁/V₂;
C) PV=RT;
D) PμV=μRT;
E) (P+a/V²) (V-b)=RT.

 

23.Идеалды газ жағдайының термодинамикалық параметрі деп қандай қысым саналады?

А) әдеттегі;
B) артыкшылық;
С) вакуумдық;
D) атмосфералық;
E) абсолюттік.

 

24.Ыдыстағы газдың толық қысымы деп аталатын?

A) әдеттегі;
B) артықшылық;
C) вакуумдық;
D) абсолюттік;
E) жұмыстық.

 

25.Газдың меншікті көлеміне қарсы шамасы деп атайтын?

A)  қысым;

B) температура;
C) тығыздық;
D) масса;
E) энтальпия.

 

26.Техникалық термодинамикада температура қай температуралық шкаламен өлшенеді?

A) цельсий;
B) фаренгейт;
C) кельвин;
D) Релей;
E) бәрі бір.

       27.Газдың универсалдық тұрақтылығының мағнасы R = 8,31 кДж/моль К дегеніміз?

A) тұрақты қысым процесінде 1 моль идеалды газдың температурасын 1⁰К өзгертуге қажетті энергия;
B) тұрақты қысым процесінде 1 моль идеалды газдың температурасын 1⁰К өзгертуге жұмсалатың жұмыс;
C) тұрақты қысым процесінде температурасын 1 градусқа өзгертуге 1 моль әртүрлі газ немесе газ қоспасының қажетті жұмысы;
D) 1 моль идеалды газды бір градуска қыздыруға жұмсалатын қажетті жылылық;
E) идеалды газдың 1 молінін энтальпиясы.

 

28.Системаның артықшылық қысымы 2 атм. Сыртқы ауа қысымы 1 атм. Абсолюттік термодинамикалық қысымды Па арқылы көрсетіндер:

A) ~10⁵ Па;

B) ~3* 10⁵ Па;
C) ~10⁴ Па;
D) ~3* 10⁴ Па;
E) ~2* 10⁵.

 

29.Қысымы 3 атм тең газ көлемі 0,5 м³. Осы газдың қысымы 1,5 атм болған кезде көлемі қалай өзгереді?

A) 1м³;
B) 4,5м³;
C) 0,5м³;
D) 1,5м³;
E) 2м³.

 

30.Газ температурасы 298 К, көлемі 6 м³. Осы газдың көлемі 3 м³ болған кезде температурасы қалай өзгереді?

A) – 198 ⁰С;
B) 198 ⁰С;
C) 149 ⁰С;
D) – 149 ⁰С;
E) – 124 ⁰С

 

31.Газ қоспасында 25% СО₂ бар, жалпы қысымы 1,5 атм. СО₂ газ қоспасындағы парциалдық қысымы неге тең?

A) 6 атм;
B) 4 атм;
C) 0,75 атм;
D) 0,375 атм;
E) 1 атм.

 

32.Төменде көрсетілген идеалды газ жағдайының теңдеулерінің арасында келіспейтінің анықтаныз:

A) V₁/V₂=P₂/P₁;
B) V₁/V₂=T₂/T₁;
C) P₁V₁/T₁=P₂V₂/T₂;
D) PV=RT;
E) .

 

33.PV – диаграммадағы термодинамикалық процесс қисығының астындағы алаң неге тең ?

A) процестегі жылумөлшеріне;
B) істелген жұмысқа ;
C) ішкі энергияның өзгеруіне;
D) процестін нақтылық жылу сыйымдылығына;
E) физикалық мағнасы жоқ .

 

34.Изотермиялық процесіне қарасты термодинамиканың бірінше бастамасы қалай жазылады?

A) dq = dU + pdV;
B) dq = PdV;
C) dq = 0;

D) иондалған газ ағыны;

E) құрғақ ауа.