«Жаңа материалдар» ғылыми-зерттеу институты
Ғылыми жетекші – х.ғ.к., ХжХТ кафедрасының доценті Рахимбердинова Ж.Б.
Өзектілігі
Осы уақытқа дейін азол гетероциклдерін табиғи қосылыстардың құрылымына, атап айтқанда алкалоидтарға енгізу үшін синтездің химиялық әдістері туралы аз ақпарат бар, бұл оларды жаңа биоактивті қосылыстарды табу үшін зерттеудің өзектілігі мен болашағын анықтады.
Жобаның мақсаты
Бактерияға қарсы, қабынуға қарсы және антиоксиданттық әсері бар, жаңа емдік қасиеттері бар табиғи заттар негізінде азол қосылыстарын синтездеудің тиімді әдістерін әзірлеу, сондай-ақ олардың құрылымын толық белгілеу және PASS бағдарламасын қолдана отырып синтезделген қосылыстардың биоскринингін жүргізу.
Күтілетін және қол жеткізілген нәтижелер
Цитизин алкалоиды мен биогендік аминдер негізінде азол туындыларын алу әдістері мен синтездеудің оңтайлы шарттары жасалды. Цитизин алкалоидтары мен биогенді аминдер морфолин мен пиперидин негізінде пиразолдар мен оксазолдарды алу және олардың химиялық модификациялау әдістері әзірленді. Олардың түзілу реакцияларының ықтимал механизмдері зерттелді, жаңа қосылыстардың құрылымы анықталды. Жаңа синтезделген заттардың биоскринингі жүргізілді. Микротолқынды және ультрадыбыстық активтендірудің классикалық синтезі жағдайында алкалоид цитизиннің оксозолин туындыларын алу әдістері мен синтезінің оңтайлы шарттары әзірленді, құрылымы мен биологиялық белсенділігі белгіленді. Оксазол туындылары цитизин алкалоидының және биогенді аминдердің алынған аминоспирт туындыларын гетероциклизациялау арқылы алынды. Синтезделген заттардың биоскринингі жүргізілді.
Ықтималды биологиялық белсенді азолдарды дайындаудың әзірленген әдістері жаңа биологиялық белсенді заттарды әзірлеу және қосылыстардың осы кластарын синтездеуде практикалық қолдану үшін ұсынылады.