Сыбайлас жемқорлық дегеніміз не? Университет студенттеріне оның не екенін түсіндірудің қажеті жоқ сияқты. Бірақ Қарағанды облысының сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметінің ақпараттық-талдау пулының спикері А.И. Сүлейменовамен және сол қызметтің превенция басқармасының офицері А.Е. Сақтапергенмен кездесу көрсеткендей, олардың көпшілігінде осы теріс құбылыс туралы жалпы түсінік бар.
Олар туралы көп айтады. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы конкурстар және «Сыбайлас жемқорлыққа жол жоқ!» түрінде үнді ұрандармен басқа да іс-шаралар өткізіледі. Бірақ бұл ретте сыбайлас жемқорлыққа қарсы әрбір күрескер 1998 жылы қабылданған «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» ескі заң мен «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» жаңа заң арасындағы айырмашылықты түсіндіре алмайды. Ал кейбіреулер тіпті бірдей заң деп санайды.
Қарағанды облысының сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметінің ақпараттық-талдау пулының спикері халықтың әртүрлі топтарымен бай жұмыс тәжірибесінің арқасында бұл туралы жақсы біле отырып, сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестің оған қарсы іс-қимылдан айырмашылығы неде екенін түсінікті түрде айтып берді.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес, ол атап өткендей, сыбайлас жемқорлық фактісі үшін жазаны көздейді, ал оған қарсы іс-қимыл сыбайлас жемқорлықтың алдын алуға бағытталған шараларды көздейді. Басқаша айтқанда, қызметтік жағдайды пайдакүнемдік мақсатта пайдалану ниетінің өзі сыбайлас жемқорлық әрекеті болып саналады. Сонымен қатар пара алғандар ғана емес, оларды бергендер де жазаланады. Егер бар болса, делдалдар да жазасыз қалмайды.
Бір қызығы, заңсыз сыйақыларды төлегені үшін жауапқа тартылатындардың ұзақ тізімі — олардың арасында мемлекеттік, саяси қызметшілер, квазимемлекеттік кәсіпорындардың басшылары және басқа да адамдар арасында дәрігерлер, жоғары оқу орындары мен колледждердің мұғалімдері мен оқытушылары аталмайды. Бірақ бұл олардың жауапкершіліктен босатылғанын білдірмейді. Қылмыстық кодекске сәйкес, егер қылмыстық іс-әрекет болмаған кезде заңсыз сыйақы берілсе, кінәлілерге ірі айыппұлдар салынады — олардың сомасы 200, 600 және одан да көп АЕК-ке жетуі мүмкін…
2022-2026 жылдарға арналған сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясаттың әзірленген тұжырымдамасында бүкіл азаматтық қоғамды сыбайлас жемқорлыққа қарсы күреске баулу, тұрмыстық сыбайлас жемқорлықпен жұмыс істеу міндеттері қойылған. Осыған байланысты «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» заңға қосымша өзгерістер енгізуге болады.
Бұл туралы студенттер сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет өкілдерімен кездесу барысында білді.
Кездесуге қатысқан Әбілқас Сағынов атындағы ҚарТУ Басқарма мүшесі – Тәрбие жұмысы жөніндегі проректор А.Қ. Қалықов ЖОО басшылығы мен студенттердің атынан облыстың сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметінің өкілдеріне мазмұнды және қызықты әңгіме үшін алғысын білдірді. Болашақ мамандар қонақтардың қандай биіктерге жетсе де, қызметтік жағдайын асыра пайдаланбау және әрқашан Заңға сәйкес өмір сүру тілектерін ескеретініне сенім білдірді.
