6М070900 «МЕТАЛЛУРГИЯ» МАМАНДЫҒЫ БОЙЫНША МАГИСТРАНТТАРҒА АРНАЛҒАН ТҮСУ ЕМТИХАН ТАПСЫРМАЛАРЫ МЕН БАҒДАРЛАМАСЫ

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ҚАРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК

ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

                                                                                        «БЕКІТЕМІН»

Оқу ісінің проректоры

__________ ЕГОРОВ В.В.

« _____» _________ 2015

 

 

 

6М070900 «МЕТАЛЛУРГИЯ» МАМАНДЫҒЫ БОЙЫНША МАГИСТРАНТТАРҒА АРНАЛҒАН ТҮСУ ЕМТИХАН ТАПСЫРМАЛАРЫ МЕН БАҒДАРЛАМАСЫ

 

 

НТМ кафедрасы

Құрастырғандар:                                                                                 доц., т.ғ.к. Куликов В.Ю.

доц., т.ғ.к. Манжурин И.П.

доц., т.ғ.к. Квон Св. С.

 2015

6М070900 «Металлургия» мамандығы бойынша магистранттар үшін түсу емтихан пәндерінің тізімі.

№ р\р	Пән атауы	Сұрақтар саны
1	Кристаллография және металлография	25
2	Металлургиялық жылу техникасы	25
3	Металлургиялық үрдістерді автоматтандыру	25

Емтихан жазбаша түрде өтеді. Әрбір билет үш сұрақтан тұрады (тізімдегі пәндер бойынша бір сұрақтан) және тізімдегі пәндер бойынша бір тапсырмадан. Тапсырманы шешу автоматтандырылған жобалау үшін бір бағдарлама бойынша жасалу керек («КОМПАС», «AutoCAD»). Тапсырманың мысалдық түрлері бағдарламада келтіріледі. Емтиханға дайындалу кезінде тізімде берілген әдебиетті, сонымен қатар қазіргі заманғы кезеңдік ғылыми-техникалық әдебиетті қолдану ұсынылады.

 

«Минералогия, кристаллография и металлография» пәні бойынша түсу емтихан бағдарламасы:

 

Тақырып 1. Минералогия негіздері.

Тақырып 2. Құрылымдық кристаллография заңдары мен негізгі түсініктері.

Тақырып 3. Кристалдық химия негіздері.

Тақырып 4. Металдардың атомдық-кристалдық құрылысы.

Тақырып 5. Қорытпалардың құрылысы.

Тақырып 6.  Алғашқы кристалдану теориясы.

Тақырып 7. Металдар мен қорытпалардың пластикалық деформациясы.

Тақырып 8. Темір-цементит диаграммасы.

Тақырып 9. Термиялық өңдеудің негіздері. Болаттың критикалық нүктелері.

Тақырып 10. Болаттар мен шойындар ерекшелігі. Болаттар мен шойындарды маркалау.

Пән бойынша сұрақтар:

1. «Минерал» түсінігін анықтау.  Минералдар формуласының түрлері.
2. Минералдардың изоморфизмі мен полиморфизмі.
3. Минералдардың физикалық қасиеттері. Моос шкаласы.
4. Минералдардың шығу тегі.
5. Трансляция, кеңістік тор, қарапайым ұяшық.
6. Стенон заңы. Вульф – Брэгг шарты. Бұрыштардың бірқалыптылығы заңы.
7. Кристаллографиялық проекциялар түрлері.
8. Кристаллографиялық индицирлеу тәсілі. Бағыттар мен түйіндерді индицирлеу. Жазықтықтарды индицирлеу.
9. Кристалдық көпқырлылықтың симметрия элементтері.
10. Кристаллографиялық категориялар, сингониялар, симметрия кластары. Симметрия формулалары.
11.  Бравэ торлары. Базис түсінігі.
12.  Металдардың кристалдық торларының түрлері. Металдарға тән химиялық байланыс түрлері.
13.  Алғашқы кристалдану үрдісі. Чернов құймасы.
14.  Металдардың серпімді және пластикалық деформациялары. Қайтадан кристалдану үрдісі.
15.  Енгізу және ауыстыру қатты ерітінділері. Аралық фазалар.
16.  Диаграммалардың екілік күйлері. Түсініктер: фаза, компонент, құрастырылушы құрылым. Кесінді ережесі. Фаза ережесі. Фаза ережесін қолдана отырып, қорытпа қисық суынуының құрылу мысалы.
17.  Үштік диаграмма құрылысының қағидасы.
18.  Темір-цементит диаграммасында құрылым құрастырушылар компоненттер, фазалар.
19.  Болаттың жалпы ерекшелігі. Болаттардағы қоспалар.
20.  Болаттарды маркалау. Мысалдар келтіру.
21.  Сұр шойындардың жалпы ерекшелігі. Қасиеттері, құрылымы, маркалау.
22.  Болаттың критикалық нүктелері.
23.  Болаттарды термиялық өңдеудің негізгі түрлері.
24.  Қақталған шойынның жалпы ерекшелігі. Қасиеттері, құрылымы, маркалау.
25.  Жоғары беріктікті шойынның жалпы ерекшелігі. Қасиеттері, құрылымы, маркалау.

 

Әдебиет

 1. Шаскольская М.П. Кристаллография, Высшая школа, 1984.

2.  Буллах А.Г. Минералогия с основами кристаллографии..:Недра, 1989

3. Лифшиц          Б.Г. Металлография,М.: Металлургия, 1990.

4. Захаров А.М. Диаграммы состояния двойных и тройных систем        М.,

Металлургия,1990.                                                                         2

5. Гуляев А.П. Металловедение, М., Металлургия, 1990

6. Келли Р. Кристаллография. М, Высшая школа, 1980.

 

 

«Металлургиялық жылу техникасы» пәні бойынша түсу емтихан бағдарламасы:

 

Тақырып 1. Жанармайдың жалпы ерекшелігі.

Тақырып 2. Жанармайдың жану есебі.

Тақырып 3. Идеалды газдардың теңдеу күйі және параметрлері.

Тақырып 4. Идеалды газдардың жылу сыйымдылық теориясы.

Тақырып 5. Термодинамиканың бірінші және екінші заңы. Энтальпия мен энтропия түсінігі.

Тақырып 6. Жылу өткізгіштік теориясы.

Тақырып 7. Конвективті жылу алмасу теориясы.

Тақырып 8. Жылу шығару теориясы.

Тақырып 9. Металлургиялық пештерді салу кезінде қоланылатын отқа төзімді және құрылыс материалдары.

Тақырып 10. Пештер классификациясы. Пештердің жұмыс істеу режимі.

Пән бойынша сұрақтар:

1. Жанармайдың жанғыш, жұмыс істеуші  және құрғақ массасы.
2. Жанармайдың жылу физикалық ерекшелігін айтып беріңіз.
3. Жанармайдың техникалық ерекшелігі.
4. Жанармайдың негізгі құрамдарының ерекшелігі.
5. Термодинамика ұғымы: жүйе, үрдіс, параметрлер. Жүйе күйінің теңдеуі.
6. Жылу мен жұмыс. Термодинамиканың бірінші заңы. Энтальпия мен энтропия. Термодинамиканың екінші заңының негізгі тұжырымы.
7. Термодинамикалық циклдың ұғымы. Пайдалы іс-әрекеттің коэффициенті.
8. Идеалды газдардың жылу сыйымдылық теориясы.
9. Ұғымдар: температуралық аумақ, температура градиенті, жылу өткізгіштік коэффициенті.
10. фурье заңы. Шектеулі жағдайлар туралы ұғым.
11. I тектің г.у. кезіндегі әртүрлі конфигурациялар қабырғасының жылу өткізгіштігі.
12. Ньютон-Рихман заңы. Жылу қайтарылымының коэффициенті.
13. Ұқсастық теориясының негіздері. Ұқсастық теоремасы.
14. III тектің г.у. кезіндегі әртүрлі конфигурациялар қабырғасының жылу өткізгіштігі.
15. Конвективті жылу алмасудың ұқсастық саны. Конвективті жылу алмасудың ұқсастық теңдеуі.
16. Жылу шығару үрдісінің параметрлері.
17. Жылу шығарудың негізгі заңдары.
18. Денелердің әртүрлі орналасу кезіндегі сәулелі жылу алмасу теңдеуі.
19. III тектің г.у. және стационар емес кезіндегі жылу өткізгіштігі.
20. Био саны. Термиялық жіңішке және термиялық көлемді денелер. Будрин номограммалары. Жылу өткізгіштіктің жиі режимінің теориясы.
21. Қышқыл, отқа төзімді материалдар тобының ерекшелігі.
22. Негізгі отқа төзімді материалдар тобының ерекшелігі.
23. Жылу генерациясының қағидасы бойынша пештер ерекшелігі және классификациясы.
24. Металлургиялық пештер жұмысының режимі. Классификациясы және қысқаша ерекшелігі.
25. Пештердің жылу жұмысының көрсеткіші.

 

Әдебиет

 

1. Кривандин В.А., Арутюнов В.А., Мастрюков Б.А. Металлургическая  теплотехника.                        М.2004

2. Гусовский А.Г. Нагревательные устройства. М., Металлургия  2004.

2. Нащокин В.В. Техническая термодинамика и теплопередача. М.1996

3. Лариков Н.И. Теплотехника. М.2001

4. Баскаков А.Л.        Теплотехника. М.1998

5. Болгарский А.В. Голубев В.И.         Сборник задач по термодинамике и теплопередачи.    М.1999

6. Краснощеков Е.А., Сукомел А.А. Задачник по теплопередаче. М.1990

 

 

 «Металлургиялық үрдістерді автоматтандыру» пәні бойыншатүсу емтихан бағдарламасы:

 

Тақырып 1. Өлшеу және өлшеу аспаптары туралы негізгі мәліметтер. Температураны автоматтық өлшеу үшін әдістер мен амалдар.

Тақырып 2. Қысымды өлшеу мен сирету үшін аспаптар.

Тақырып 3. Газдық қоспалар құрамын өлшеу амалдары мен тәсілдері.

Тақырып 4. Ылғалдылықты өлшеу үшін амалдар мен тәсілдер.

Тақырып 5.  Деңгейді автоматты бақылау үшін амалдар мен тәсілдер.

Тақырып 6.  Зат саны мен шығынды автоматты бақылау үшін амалдар мен тәсілдер.

Тақырып 7. Автоматтандырудың түрлері мен классификациясы. Объектілерді реттеудің статикалық және динамикалық ерекшеліктері.

Тақырып 8. САР классификациясы.

Тақырып 9. Автоматты реттеулер және реттеу заңдары. Реттеуші органдар.

Тақырып 10. Қыздыру пештері мен кептіруші жұмысын автоматты реттеу жүйелері мен амалдары. Жылу агрегаты температурасын реттеу.

 

Пән бойынша сұрақтар:

1. Өлшеудің негізгі тәсілдер мен амалдарын ерекшелеңіздер және атаңыздар. Өлшеу кемшіліктері және өлшеу амалдарының дәлділік класы.

3. Температура өлшеу тәсілдерінің классификациясын атаңыздар.

4. Дилатометриялық және манометриялық термометрлердің кеңею істерінің қағидаларын көрсетіңіздер. Термиялық электрлік қайта құрушының іс-әрекетінің қағидасы.

5. Дифференциалды термопара дегеніміз не? Термопара үшін материалдарға қойылатын талаптар. Стандартты термопаралар және өлшеу шектері.

6. Сәуле шығару, оптикалық, фотоэлектрлік және түсті пирометрлер іс-әрекетінің қағидасы. Дененің жарық, радиациялық, түсті температурасы.

7. Манометрлердің тағайындалуы мен іс-әрекетінің қағидасы тәуелділігіндегі түрлері.

8. Газоанализаторлардың механикалық  және термокондуктометриялық іс-әрекетінің қағидасын баяндаңыз.

9. Газоанализаторлардың термомагнитті және оптикалы-акустикалық құрылғысы мен іс-әрекетінің қағидасын түсіндіріңіз.

10. Хроматограф іс-әрекетінің қағидасы .

11. Газды қоспалардың ылғалдылығын өлшеудің негізгі әдістерін көрсетіңіздер.

12. Қатты, сусымалы материалдар және газдардың ылғалдылығын өлшеу үшін аспаптардың құрылысы мен іс-әрекетінің қағидасын түсіндіріңіз.

13. Механикалық теңдеулер.  Теңдеуді өлшеудің гидростатикалық амалдары. Теңдеуді өлшеудің электрлік амалдары. Радиациялық, радио толқынды  және акустикалық  теңдеулер.

14. Газ бен бу, сұйық саны және шығындарды өлшеу үшін расходомерлер топтары. Олардың жұмысының негізгі қағидасы.

15. Стандартты тарылту құрылғыларының түрлері.

16.Автоматты реттеу мен басқару сызбасын келтіріңіздер.                                   17.Автоматты  бақылау,  автоматты қорғау, автоматты  басқару, автоматты реттеу мағынасын түсіндіріңіз.

18. Реттеу объектілерінің статикалық ерекшелік түрлерін атаңыздар. Реттеу объектісі берілісінің коэффициенті.

19.Статикалық ерекшеліктер құрылысының аналитикалық және сараптамалық әдістері неден тұрады?

20.Кіріс және шығыс ерекшеліктері туралы түсінік. Әрбір технологиялық үрдісті ерекшелейтін шама. Сыртқы қозғалыс түсінігі.

21. Ажыратылған және жабық САР құрылымдық сызбасын келтіріңіздер және оның негізгі элементтеріне сипаттама беріңіздер.

22. «Реттеу заңы» арқылы автоматты реттеудің классификациясы. 23.Стандартты реттеудің ауыспалы ерекшелігін келтіріңіздер және түсіндіріңіздер.

24.Жылу агрегаттарында жанармай-ауа қатынастары, жанармай берілісін реттеу мақсатын түсіндіріңіздер. Жанармай (мазут)-ауа қатынастарын автоматты реттейтін  іс-әрекетінің қағидасын баяндаңыз және сызбасын келтіріңіз.

25. Пештердегі қысымды реттеудің мақсатын түсіндіріңіз. Қысымды автоматты реттеу іс-әрекетінің қағидасын баяндаңыз және сызбасын салыңыз.

 

Литература

1.Фарзане Н.Г. Технологические измерения и приборы: Учебник для вузов/Л.В.Илясов, А.Ю. Азим-заде.-М.: Высшая школа,1989.-456 с.

2.Котов К.И. Средства измерения, контроля и автоматизации технологических процессов. Вычислительная и микропроцессорная техника/ М.А. Шершевер.- М.: Металлургия, 1989.- 496 с.

3. Гольцман В.А. Приборы контроля и автоматики тепловых процессов.-М.: Высшая школа,1980.-240 с.

4.Автоматическое управление металлургическими процессами: Учебник для вузов./А.М. Беленький, В.Ф. Бердышев, О.М. Блинов, В.Ю. Каганов.- М.: Металлургия, 1989. — 384 с.

5.Глинков Г.М., Маковский В.А. АСУ технологическими процессами в агломерационных и сталеплавильных печах. — М:. Металлургия, 1981.- 360с.

6.Брюханов В.Н. и др. Автоматизация технологических процессов. -М.:

Колос С., 2004. — 344с.

 

Тапсырмалар мысалдары

 

№ 1. Күрделі-кернеулі жағдайларда жұмыс істейтін 35ХНМ болатты термиялық өңдеу режимін негіздеу және тағайындау. Болат маркасының мағынасын ашу, термиялық өңдеу кезінде ағатын барлық фазалық айналымдарды, соңғы термиялық өңдеуден кейінгі болат қасиетін және құрылымын, фазалық айналымдарға легірленген элементтердің әсерін көрсету.

 

№ 2. Шектелген ерігіштігі бар және эвтектикалық түрленетін компоненттер үшін күйдің қос диаграммасын салыңыз. Диаграммада барлық түрлену мен фазаларды сипаттаңыз. Кез –келген екі фазалы облыста қорытпа үшін фаза ережесінің әрекеті мен кескінін көрсетіңіз.

 

№ 3. Кубтық кристалда ,  жазықтығын салыңыз. Түсіндіріңіз.

 

№ 4. λ = 0,85 Вт/м ·^оС жылу өткізгіштік  коэффициентімен бөлменің δ = 510 мм  кірпіш қабырғасының қалыңдығымен 1 м² арқылы жылу ағынын анықтау. Бөлме ішінің ауа температурасы  = 18^оС, ішкі бетіне жылу қайтару коэффициенті α₁= 7,5 Вт/м²·С^о.  Сыртқы ауа температурасы = — 30^оС, желмен салқындатылған сыртқы беттен жылу қайтару коэффициенті α₂= 20 Вт/м²·С^о. Сонымен қатар  және бетіндегі температураны есептеу.

 

 

 

 

ММ  және Н кафедрасының отырысында бекітілген № 18 хаттама   14.05.13.

 

 

ММ  және Н кафедрасының меңг.  ________________  Куликов В.Ю.