Тарихы -

«Физикалық тәрбие» кафедрасы

Президент Қ.Ж. Елді қуатты ілгерілету бағдарламасы қамтылған Тоқаев толығымен адамға, оның жасампаз жасампаз күштеріне арналған. Ал жастар саясатының ерекше орын алуы, «жастар мен өскелең ұрпаққа көңіл бөлу» қажеттігіне баса назар аударуы әбден заңды. Жастар қазақстандықтардың барлық ұрпақтарының рухани мұрасының өнері мен қазынасын меңгеруге, бірлікті нығайтуға, мемлекетіміздің тұрақтылығы мен қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, өз Отанының патриоты болуға тиіс. Өскелең ұрпақ салауатты өмір салты идеяларының ізбасары және жүргізушісі болып, олардың дене шынықтыруымен белсенді түрде айналысып, мейірімділік, адамгершілік, жанашырлық принциптерін іс жүзінде бекітуі керек. Қазақстанның ХХІ ғасырға кіру стратегиясы ең алдымен жастарға бағытталған.

Осылайша, жаңа экологиялық жағдайларда салауатты өмір салтын қалыптастыру бойынша алға қойылған міндеттерді шешу еліміздің Президенті Қ. .Ж. Тоқаев өзінің стратегиясында Қазақстан халқы алдында.

Мақсатқа жету үшін бөлім келесі міндеттерді шешеді:

— салауатты өмір салты принциптерін бекіту, денсаулықты сақтау және нығайту мақсатында студенттер мен университет қызметкерлерін дене шынықтырумен және спортпен жүйелі түрде айналысуға тарту;

— дене шынықтыру мен спорттың материалдық-техникалық базасын нығайту және дамыту, дене шынықтыру және спортпен айналысатындар үшін спорттық ғимараттардың қолжетімділігін арттыру;

— салауатты өмір салтын насихаттау бойынша ақпараттық-ағартушылық және насихаттау жұмыстарын күшейту;

— университет студенттері мен қызметкерлері арасында спорттық-сауықтыру және спорттық-бұқаралық жұмыстарды ұйымдастыру.

Қазіргі уақытта жастарды дене шынықтыру мен спортқа, демек, салауатты өмір салтына баулуда жоғары оқу орындарының рөлі зор.

Жыл сайын ҚарТУ-дың Кешенді даму бағдарламаларында университет басшылығы оқу үдерісін жаңғырту, ғылыми-инновациялық қызметті күшейту және білім беру қызметінің сапасын арттыру, білім берудің бәсекеге қабілеттілігін арттыру бойынша жүйелі шаралар бойынша үлкен міндеттер қояды.

ҚарТУ-да дене шынықтыру курсында оқу процесінде келесі міндеттерді шешу қажет:

студенттерде жоғары адамгершілік ерікті және дене қасиеттерін, жоғары өнімді еңбекке дайындығын тәрбиелеу;
студенттердің денсаулығын сақтау және нығайту, дененің дұрыс қалыптасуы мен жан-жақты дамуына ықпал ету, оқудың барлық кезеңінде жоғары көрсеткіштерді сақтау;
жоғары адамгершілікті тұлғаны қалыптастыру;
өзін-өзі жүзеге асыру үшін мақсаттылықты дамыту;
өзгермелі жағдайларға икемді жауап беру және тез бейімделу қабілеті;
әрекеттестіктің әлеуметтік-мәдени механизмдерін дамыту;
топтық ұжымдағы ары қарайғы мінез-құлықты анықтайтын белгілі бір мінез-құлық стандарттарын әзірлеу;
адамның бейімделуі мен интеграциясы үшін нақты жағдайлар жасау;
тұлғаның қасиеттерін, мәнін, әлеуметтілігін ашу;
оқушылардың жан-жақты дене дайындығы;
студенттердің болашақ жұмысының ерекшеліктерін ескере отырып, олардың кәсіби-қолданбалы дене дайындығы;
студенттердің теория негіздері, спорттық жаттығулардың дене тәрбиесін ұйымдастыру әдістемесі бойынша қажетті білімді меңгеруі;
студент-спортшылардың спорттық шеберлігін арттыру;
дене шынықтырумен және спортпен жүйелі түрде шұғылдану қажеттілігіне студенттердің сенімін тәрбиелеу.

Кафедрадағы оқу үдерісі студенттердің денсаулық жағдайына, физикалық дамуы мен дайындығының деңгейіне, олардың спорттық біліктілігіне, сондай-ақ олардың болашақ кәсіби қызметінің жұмысының жағдайлары мен сипатын ескере отырып ұйымдастырылады.

Оқу жоспары мен мемлекеттік бағдарламаға сәйкес студенттердің дене тәрбиесі бойынша оқу процесін құру және жүргізу тікелей жауапкершілік университеттің дене шынықтыру кафедрасына жүктеледі. Ал бұқаралық сауықтыру, дене шынықтыру-спорттық жұмыстарды спорт клубы бөлім, қоғамдық ұйымдармен бірлесе атқаруда.

Оқу жылы ішінде студенттердің денсаулық жағдайын медициналық тексеру мен бақылауды университеттің емханасы немесе сауықтыру орталығы жүзеге асырады.

ҚарТУ-да дене тәрбиесі студенттердің білім алуының барлық кезеңінде жүзеге асырылады және өзара байланысты, бірін-бірі толықтыратын және студенттердің дене тәрбиесінің біртұтас процесін білдіретін әртүрлі формаларда жүзеге асырылады.

Жоғары оқу орындарында дене тәрбиесінің негізгі формасы сабақ болып табылады. Олар барлық мамандықтар бойынша оқу жоспарларында жоспарланған. Ал олардың орындалуын дене шынықтыру кафедрасының оқытушылары қамтамасыз етеді.

Өзіндік жұмыс оқу материалын жақсы меңгеруге ықпал етеді, дене жаттығуларының жалпы уақытын ұлғайтуға мүмкіндік береді, дене шынықтыру процесін жеделдетеді, дене шынықтыру мен спортты оқушылардың өмірі мен бос уақытына енгізудің бір жолы болып табылады.

Сана, бірте-бірте, жүйелілік, қайталау, даралау, жүйелілік, жүйелілік – дене жаттығуларын орындау кезінде міндетті түрде орын алуы керек. Сана принципі өз денесін (дене мен рухын) өзін-өзі жетілдіруде денсаулықты нығайтудағы өзіндік оқудың рөлі мен маңызын терең түсінуге тартылғандарды тәрбиелеуге бағытталған.

Жаттығу сабақтарымен бірге дұрыс ұйымдастырылған сабақтар дене тәрбиесінің оңтайлы үздіксіздігі мен тиімділігін қамтамасыз етеді. Бұл сабақтарды мұғалімдердің нұсқауы бойынша сабақтан тыс уақытта немесе секцияларда өткізуге болады.

«Дене шынықтыру» кафедрасы 1953 жылы ұйымдастырылды. «Дене шынықтыру» пәні бейіндік дене дайындығын, салауатты өмір салтына саналы қажеттілікті тәрбиелеуді, денсаулықты нығайтуды қамтамасыз етеді және барлық мамандықтар үшін міндетті болып табылады.

Қарағанды тау-кен институты мен дене тәрбиесі кафедрасы құрылған жылы дене шынықтыру сабағына лайықталған жертөледе сабақтар жүргізілді. 2 жылдан кейін студенттер мен оқытушылардың күшімен спорт залы салынды, бұл спорттың 8 түрінен оқу және секциялық сабақтар мен жарыстар өткізуге мүмкіндік берді. Ол кезде бұқаралық спорт жұмысы қарқынды дамыды: институттың футбол және хоккей командалары Қазақстанның жеңімпаздары атанды, басқа спорт түрлері де дамыды.

Кафедраның бірінші меңгерушісі, 1953-1961 жылдар аралығында аға оқытушы А.Б.Акимов болды. Әр жылдары кафедраны Ю.А. Ни (1961-1966), А.П.Дюсенова (1966-1969), Г.В.Захарченко (1969-1971), 3.Е. Есмағамбетов (1971-1978), В.А.Зубов (1978-1987), В.А.Сенкин (1987-2010), А.А.Ахметов (2010-2014)

2015 жылдан қазіргі уақытқа дейін кафедраны педагогика ғылымдарының кандидаты И.Л.Головин басқарады.

Әр уақытта кафедраның дамуына оқытушылар мен жаттықтырушылар үлкен үлес қосты: А.Ч. Ким, Г.П.Лихарев, К.М.Безгачев, А.Е.Пак, В.И.Малышева, И.А.Кнап, П.В.Казанцев, С.Б.Кужахметов, Р.М.Саденов, В.Н.Сайдулин, Н.П.Свяженин, т.б. Соңғы жылдары кафедраның сандық құрамы өзгерді. Кафедраға Қазақ, Қырғыз, Әзірбайжан дене шынықтыру институттарының, Пенза, Петропавл, Қарағанды педагогикалық институттарының, Мон-Алтиус дене шынықтыру және спорт университетінің Моңғолия университетінің түлектері, ғылым магистрлері, спорт шеберлері келді: П.А.Басаев – фристайл. күрес; Г.Ф.Якуб, Н.А.Тимершин – акробатика; М.И.Черемесина – жеңіл атлетика, С.Б.Кужахметов – ауыр атлетика, Б.К.Рахымбеков – грек-рим күресі, Д.Қ.Ысқақов – қазақ күресі және т.б.

Қазіргі уақытта кафедрада 15 оқытушы жұмыс істейді, оның ішінде: 1-педагогика ғылымдарының кандидаты,

1-Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген жаттықтырушысы.

1 – халықаралық дәрежедегі спорт шебері, 4 – КСРО және Қазақстан Республикасының спорт шеберлері,

4 – спорт шеберіне кандидат.

2-педагогика ғылымдарының магистрі.

Дене тәрбиесін жетілдіру, студенттер мен қызметкерлердің денсаулығын жақсарту мақсатында 1961 жылы Қарқаралыда «Политехник» спорттық-сауықтыру лагері құрылды. Оның қалыптасуының бастауында 60 жылдан астам лагерь жұмысын қамтамасыз етіп келе жатқан ректор академик А.С.Сағынов пен комендант Ф.И.Федорчуктың отбасы болды. Лагерьдегі дене шынықтыру және спорт сабақтарының нәтижелілігі олардың қолайлы табиғи факторлармен және Қарқаралы климатының емдік қасиеттерімен үйлесуі арқасында артты. Лагерьдің ерекшелігі оқу-жаттығу сабақтарын (геофизикалық, геологиялық практика) сауықтыру және спорттық жұмыстармен біріктіру болып табылады.

1966 жылы спорт клубы құрылып, оны 25 жыл бойы бокстан спорт шебері М.И.Кан басқарған Ленинград дене шынықтыру институтының түлегі. Лесгафт. Қабылдаушы М.И. Кана 1991 жылы CH Kynah кафедрасының аға оқытушысы болды.

2008 жылдың қазан айында Ғылыми кеңестің шешімімен спорт клубы университеттің жеке бөлімшесі болды.

Қазіргі уақытта спорттың 16 түрі бойынша спорт секциялары құрылып, жұмыс істеуде, олармен 450-ден астам адам айналысады.

Университет тарихында спорттық база да дамыды. 1963 жылы салынып жатқан бас ғимараттың спорт залы бар бір бөлігі пайдалануға берілді. Алайда, оқушылар санының өсуіне байланысты спорт залы оқу үдерісі мен оқу-жаттығу жиындарын қалыпты өткізуді қамтамасыз етпеді. 1965 жылы спорт кешенінің құрылысы басталды, бірінші кезегі 1969 жылы пайдалануға берілді. Спорт кешенінің құрамына: ойын залы және екі мамандандырылған зал: күрес және гір көтеру залдары кірді. 1985 жылы тағы 3 зал: ойын залы, үстел теннисі залы, күрес залы пайдалануға берілді. 2006 жылы жасанды жабындысы бар 4 алаң салынды. 2007 жылы үстел теннисі залы, жаттығу терапиясы залы күрделі жөндеуден өтті, шаңғы базасы, тир салынды. 2013 жылы,

Қазіргі уақытта университеттің спорт кешені Қазақстандағы жоғары оқу орындарының ең ірі нысандарының бірі болып табылады. Ол заманауи құрал-жабдықтармен жабдықталған 9 мамандандырылған залдан тұрады.

ҚарТУ спорт кешені

Университет көптеген спорт түрлерінен – волейбол, баскетбол, жеңіл атлетика, шахмат, үстел теннисі және басқа да спорт түрлері бойынша спорттық дәстүрлерге бай.

Спорт намысын бұрындары алдыңғы қатарлы студент-спортшылар қорғаса, қазір ғалымдар, бөлім, шахта басшылары, соның ішінде Ш.У. Уразалинов, Г.М., Нефедов П.П., ғылым докторы Қ.Әділов, Ю.А. Векслер және т.б. басқалар

Университет студенттері халықаралық және республикалық жарыстардың чемпиондары мен жүлдегерлері атанды: Н.Бобылева – кикбоксингтен Қазақстанның жеті дүркін чемпионы және әлем чемпионы, В.Муравьев – жеңіл атлетикадан Қазақстан ұлттық құрамасының мүшесі, ХХІХ және ХХХХ қатысушысы. Олимпиада ойындары, С.Сәпиев – екі дүркін әлем чемпионы, бокстан Олимпиада чемпионы (Лондон, 2012 ж.), А. Панкрашов – пауэрлифтингтен Азияның абсолютті чемпионы (Уданпур, Үндістан), А.Базарабаев – Республика кубогының иегері. Қазақстанның, жауынгерлік самбодан әлем чемпионатының қола жүлдегері (г .Мәскеу, 2012 ж.), Н.Сейдуали – жастар арасында панкратионнан әлем чемпионы (Греция, 2012 ж.), сонымен қатар джиу-джитсудан әлем чемпионы (2017 ж.), А. Комаров – шәйнекті көтеруден әлем (АҚШ) және Еуропа (Ресей) чемпионатының күміс жүлдегері, Х.Муцолгов – Азия чемпионы (Баку қ., қ.)2012), В.Құжахметов – пауэрлифтингтен әлем чемпионатының үш дүркін күміс жүлдегері, Е.Сламбек – қоян-қолтық ұрыстан әлем чемпионатының қола жүлдегері (2019 ж.), ҚарТУ баскетбол командасының ерлер командасы, ең мықты студенттер командасы. Қазақстан Республикасының орталық өңірі бойынша студенттік ойындардың қола жүлдегері (2015 ж.), Кузякоа Р. NSL барлық жұлдызды баскетбол матчы, «VIP жұлдыз» деп танылған және турнирдің үздік ойыншысы, Хасенов А. – баскетбол самбосынан Азия чемпионатының күміс жүлдегері (Моңғолия -2018), бүгінгі күнге дейін 6 спорт шебері Қазақстан Республикасы және басқалар КарТУ.КарТУ ерлер пауэрлифтинг секциясында жаттықты.баскетбол командасы Қазақстан Республикасының орталық аймағының ең күшті студенттік командасы, студенттер ойындарының қола жүлдегері (2015 ж.), Кузякоа Р. , Ахметжан А. — баскетболдан NSL жұлдызды матчының қатысушысы, «VIP жұлдыз» және турнирдің үздік ойыншысы деп танылған, Хасенов А. самбодан Азия чемпионатының күміс жүлдегері (Моңғолия -2018), бүгін ҚарТУ пауэрлифтинг секциясында Қазақстан Республикасының 6 спорт шебері және басқа да көптеген спортшылар дайындалды. ҚарТУ ерлер баскетбол командасы Қазақстан Республикасы орталық аймағының ең күшті студенттік командасы, студенттік ойындардың қола жүлдегері (2015 ж.), Кузякоа. Р.Ахметжан А.- Қазақстан Республикасының жұлдыздар арасындағы баскетбол матчының қатысушысы (2019 ж.), Ахметжан А. — баскетболдан NSL жұлдыздар матчының қатысушысы, «VIP жұлдыз» деп танылған және турнирдің үздік ойыншысы Хасенов А. . самбодан Азия чемпионатының (Моңғолия -2018) күміс жүлдегері, бүгінде ҚарТУ пауэрлифтинг секциясында Қазақстан Республикасының 6 спорт шебері және тағы басқалары дайындалды.Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасының 6 спорт шебері. және тағы басқалары ҚарТУ-дың пауэрлифтинг секциясында жаттықты. Бүгінгі күні ҚарТУ-дың пауэрлифтинг секциясында Қазақстан Республикасының 6 спорт шебері және тағы басқалары дайындалды.самбодан Азия чемпионатының күміс жүлдегері (Моңғолия -2018), бүгінде ҚарТУ пауэрлифтинг секциясында Қазақстан Республикасының 6 спорт шебері және тағы басқалары дайындалды. Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасының 6 спорт шебері және ҚарТУ-дың пауэрлифтинг секциясында тағы да көптеген адамдар дайындалды. Бүгінгі күні ҚарТУ-дың пауэрлифтинг секциясында Қазақстан Республикасының 6 спорт шебері және тағы да басқалары дайындалды.самбодан Азия чемпионатының күміс жүлдегері (Моңғолия -2018), бүгінде ҚарТУ пауэрлифтинг секциясында Қазақстан Республикасының 6 спорт шебері және тағы басқалары дайындалды. Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасының 6 спорт шебері және ҚарТУ-дың пауэрлифтинг секциясында тағы да көптеген адамдар дайындалды. Бүгінгі күні ҚарТУ-дың пауэрлифтинг секциясында Қазақстан Республикасының 6 спорт шебері және тағы да басқалары дайындалды.ҚарТУ пауэрлифтинг секциясында Қазақстан Республикасының 6 спорт шебері және басқа да көптеген спортшылар дайындалды.ҚарТУ пауэрлифтинг секциясында Қазақстан Республикасының 6 спорт шебері және басқа да көптеген спортшылар дайындалды.

2001 жылдан бастап Қазақстан Республикасы жоғары оқу орындарының жазғы және қысқы Универсиадалары қайта жалғасты, оларда университетіміздің студенттері тамаша өнер көрсетті. Әр жылдардағы чемпиондар мен жүлдегерлер: С.Садықов (ФЭМ), Е.Перепилицын (ЭМФ), А.Лысенко, Е.Бибикова – үстел теннисі; А.Ряпова (МФ), Д.Романов (ЭМФ) – жеңіл атлетика; В.Кужахметов (Г.Ф.), Пустолайкин А. (ФИТ), Понкрашов А.

Дәстүрлі түрде университетте үш спартакиада өткізіледі: «Бірінші курс» – 6 спорт түрінен, факультетаралық спартакиада 15 спорт түрінен, «Көңілділік және денсаулық» профессорлық-оқытушылар құрамы мен қызметкерлер арасында спорттың 6 түрінен университет ректоры кубогына арналған спартакиада. Университеттің құрама командалары Қарағанды облысы әкімінің жүлдесі үшін жоғары оқу орындарының 16 спартакиадасында тамаша өнер көрсетті, олар барлық жылдар бойы командалық біріншілікте жеңімпаздар мен жүлдегерлер болды. Кейбір спорт түрлері бойынша олар чемпион атанды.

ҚарТУ баскетбол командасы әртүрлі турнирлердің жеңімпаздары мен жүлдегерлері

Бірінші орынды волейбол (ерлер), шахмат, қысқы көпсайыс, шаңғы жарысы, баскетбол командалары иеленді. Баскетболдан ұлттық ерлер құрамасы түрлі жарыстар мен турнирлердің бірнеше дүркін жеңімпазы болды, Қазақстан Республикасының орталық аймағындағы ең мықты студенттік команда болды. Көптеген ойыншылар әртүрлі кәсіпқой клубтарда ойнады, Қазақстан Республикасының ұлттық құрамаларының мүшелері болды.

ҚарТУ-дың студенттік командалары жыл сайын түрлі жарыстар мен турнирлерге қатысып, жеңімпаздар мен жүлдегерлер атанады: — «Күздік ғары марафон» — халықаралық жартылай марафон; — Жыл сайынғы Республикалық шахмат турнирі»; — «Индустриальная Караганда» газетінің жүлдесі үшін жеңіл атлетикадан дәстүрлі эстафета; — аулалық баскетбол лигасының турнирі; Республикалық, облыстық, қалалық деңгейдегі түрлі жеңіл атлетика жарыстарында, қайырымдылық акцияларында және басқа да жарыстарда.

ҚарТУ командасының мүшелері «Kuzdik gary marathon» – халықаралық жартылай марафонда

Дене шынықтыру кафедрасы «Жас Ордамен» бірлесіп жыл сайын жатақханада тұратын студенттер арасында спорт түрлерінен: шағын футбол, шахмат, дойбы, тоғыз құмалақ, үстел теннисі, шәйнек көтеру, спорттық мерекелер мен турнирлер өткізеді. ҚарТУ бірнеше рет Қарағанды облысы әкімінің жүлдесі үшін облыстық студенттік жастар ойындарының ұйымдастырушысы болды.

Университет басшылығы кафедра мен спорт клубына үлкен көңіл бөледі. Бөлімге спорттық құрал-жабдықтар мен құрал-жабдықтарды сатып алуға, әртүрлі спорт түрлері бойынша оқу үдерісін және оқу-жаттығу жиындарын жүзеге асыруға, сонымен қатар кафедра тақырыптары бойынша ғылыми зерттеулерге қаражат бөлінеді.

Жыл сайын кафедрада кафедра тақырыбы бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстары жүргізіледі, студенттік үйірме жұмыс істейді, ғылыми-зерттеу жұмыстарының нәтижелері бойынша ғылыми мақалалар, ғылыми конференцияларда баяндамалардың тезистері шығарылады, монографиялар, оқулықтар, оқу-әдістемелік ұсыныстар, авторлық куәліктер алынады. Жұмыстары жыл сайынғы бизнес-жоба конкурстарына қатысатын студенттермен белсенді ғылыми-зерттеу жұмыстары жүргізіледі.

2014-2015 оқу жылында ҚарТУ-ға Қазақстан Республикасы Дене шынықтыру және спорт агенттігінің төрағасы Т.Есентаев және Қарағанды облысының дене шынықтыру және спорт басқармасының басшысы Н.Сухорукова келді, олар ҚарТУ ұжымының жемісті жұмысын жоғары бағалады.